(2012-2013 Bahar)
Hangi dersi alıyorsanız o dersin sayfasına kayıt yapınız. Her üç bölüm (ULA, İDKAB, YDÖ) talebesinin birbirlerinin ilmi müzakerelerinden bilgi talibi olarak karşılıklı istifadesi umulur. Bu tür bir mütalaa yapmak, “bilginin bütünlüğü”nü keşifte faydalı olacaktır. NOT: 12.05. 2013 tarihinden sonraki kayıtlar değerlendirilemeyecektir.
10070175 ESMA KOÇ HAZIRLIKLI İLAHİYAT 1\B İlk olarak ihtilafın terim anlamını söyleyerek başlayalım. İhtilaf: söz ve davranışta tutulan yoldan başka bir yol tutmak. İslamda ilk olarak ihtilaf iki ana konuda çıkmıştır. Bunlar inanç ve fıkhi konulardır. İnanç konusunda ihtilaf alimler tafından hiçbir şekilde kabul edilmemiştir. Niçin? İki farklı görüş kabul edilmeyip biri seçilmek zorundadır. Yaratıcıya inancın tek bir yolu olup diğer görüş insanı islam dininden çıkarır. Fıkıh konusunda ihtilaf çoğu alim tarafından kabul edilmiş ancak kabul etmeyenlerde olmuştur. Kabul etmemelerinin sebebi Allah’ın kitabının bir tane oluşu ve peygamberimizin sünnetinin tek oluşu ihtilafı kabul etmez ve tek bir yol olduğunu bildirir demişlerdir. Fıkıhda ihtilafı kabul edenler içtihada açık konularda uygulama farklılığı olmuştur. Peygamberimiz döneminde de olmuş ancak peygamberimiz orta yolu bulmuştur. Peygamberimizden sonra ise sahabe bunu hoşgörü içinde karşılamıştır ve muhalifini dinlemiştir. Niçin? Kendi görüşünün temelini sağlamlaştırmak için veya göremediği incelikleri fark etmek için. Daha sonraki dönemlerde farklı ilim dallarınada ihtilaf girmiştir. Tefsir ilmi bunlardan birisidir. Müfessirler tefsirlerinde diğer müfessirlere karşıtlıklarını belirtmişler, nedenini niçinini dile getirmişler. Misal olarak Er-Razi’nin TEVBE SURESİ 31. Ayette ; ayetin hemen başındaki hıbır –habır kelimesinde alimler ihtilafa düşmüşlerdir. Razi tefsirinde Ebu Heyseme’nin , Bağdat alimlerinin görüşlerine yer vermiştir. Kimi rahibe olarak mana vermiş ,kimi Yahudi alimlere kullanmış , kimi ehli kitap alimlerine kullanmıştır. İbn Ebi Hatim yine tefsirinde ihtilaf görüşlere yer vermiştir. İhtilaf müsbet bir şey olup, aklı olan insanların yapması, düşünmesi kaçınılmazdır.
İHTİLAF(I) *Sözlükte geri kalmak,masdar ve isim olarakta gidip gelmek,ayrı ayrı düşünceye sahip olmak,anlaşmazlık,karşı gelmek gibi manalara gelmekte. *Kur'an-ın bir çok ayetinde geçen ihtilaf sözcüğü hadislerde de aynı manalarda kullanılmakta. *Terim olarak da ihtilaf sözcüğü,sözümüzde veya hareketimizde birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak manalarına gelmekte. *İhtilaf söcüğü ile aynı kökten gelen hilaf sözcüğünü birbiri ile karıştırmamalıyız. *İhtiaf yukarıdaki manaları taşımasına rağmen hilaf sözcüğü diğer görüşlere karşı bir tavır almamızı ifade etmekte. *Bunlardan alıyoruz ki delile dayanan görüşümüze ihtilaf,dayanmayan görüşümüze de hilaf denir. **İsalmda ,ihtilaf kavramı çok konuya temas etmekte. *Çünkü insanlar yapısı gereği farklıdır,görüşleri,halleritakrirleri hep başka başkadır. *İslam kaynaklarında ihtilaf,kesbi ve fayri kesbi olarak iki kavramdan bahsedilir. *İnsanın yatılışından,gayri kesbi ihtilaf insanların zatları ile ilgili ayrılıklardır. *Buna göre''Ümmetimin ihtilafı rahmettir.''hadisi insanların farklı yönlere yönelmelerine işaret eder. *Kesbi ihtilaf ise şahıslar arasındaki görüş ayrılıklarıdır. *Fıkhi mezheplerdeki görüş ayrılığı gibi. **Kur'an ve hadiste ihtilaf hep olumsuz anlamdadır. *Ve bundan sakınılması gerektiği ifade edilmekte. *İhtilafa düşen milletler içinde nebiler gönderildiği ifade edilmekte Kur'an-da. *Allah'ın nebilerinden sonra da ihtilafa düşenler kınanmıştır Kur'an-da.HAZIRLIKLI İLAHİYAT/B MEMET GÖKÜLÜ 10070120
İHTİLAF(II) **Dini konuda ihtilaf ise inanç konuları ve fıkfi hükümlerdedir. *İnanç konusundaki ihtilafta biri haklı,biride hatalıdır. *Fıkhi konulardaki ihtilaf iseicma ve ittifakın karşılığı olarak kullanılmakta.Kur'an ve sünnette birleşen alimler,içtihada açık konularda farklı görüşlere sahip olabilmekte. **İslamda ilk ihtilaflar peygamberimzin vefatından sonra halife seçiminde,peygamberimizin vefat edip etmediği ve peygamberimiz hasta yatağında iken vasiyet için kağıt-kalem istemesi ve Hz.Ömer'in bunu peygamberimizin hastalığı sebebiyle söylediğini ifade etmesidir. *İslamdaki bu ihtilaflara rağmen bireyler arasındaki ihtilaf her zaman olmuştur. *Bu sahabe çağında da vardı ve anlaşmazlıkta peygamberimize sorup,sorunu gideriyolardı. *Peygamberimizde sonra ihtilaflar arttı ve herkes kendine göre,kendi içtihadına göre hüküm vermeye başladı. *Peygamberimizden sonra ihtilafın artacağını şu örnekle daha iyi anlayabilriz; -Zahiri olan nassın mücmel nass olarak anlaşılması ise ihtilafların doğmasına sebeb olmuştur.Bu olgu üzerine düşünen Hz.Ömer kendi kendine şu soruyu yöneltmitir. ''Peygamberi tek,kıblesi eynı olan bu ümmet nasıl olurda ihtilafa eder?'' O bu soruyu İbn-i Abbas'a da sormuştur:İbn-i Abbas'ın cevabı şöyledir:''Ey mü'minlerin emiri,biz öyle bir toplumuz ki Kur'an bize inzl olundu;biz de onu öylece okuduk(öğrendik).Kur'an-ın ne için,hangi konuda,ne sebeble inzal olunduğunu biliyorduk.Ancak bizden sonra öyle toplumlar gelecek ki Kur'an-ı okuyacaklar,ama hangi konuda ve ne sebeble indiğini bilmeyecekler.O sebeble herkesi bir re'yi olacak.Kur'an ayetleri hususunda herkesin bir re'yi olunca da ihtilafa düşecekler.İhtilafa düşünce de birbirleriyle çatışacaklar.'' Hz.Ömer,İbn-i Abbas'ın bu cevabını pek beğenmez ve bunu da ona söyler.Ama sonradan üzerinde düşünür ve İbn-i Abbas'ın ne demek istediğini anlar.Onu çağırtarak bu açıklamasını anladığını ve takdirle karşıladığını söyler.''(Kur'an ve Bağlam sayfa no:190) *Hz.İbn-i Abbas'ı işaret ettiği bu ihtilaf,fıkfi konularda hicri I.asırda kendini göstermiştir. *Bu ihtilaflar konusunda, bazı mezhepler,fırkalar ihtilafın olduğunu kabul etmişler azıları ise kabul etmemişlerdir. Örneğin İbn-i Hazm,din ihtilafın caiz olmadığını ifade ederken bunu da Allah ve peygamberinin emrine muhalefetin caiz olmadığını ve peygamberimizin aracılığıyla gelende çelişme olmadığını belirtmiştir. HAZIRLIKLI İLAHİYAT/B MEMET GÖKÜLÜ 10070120
İHTİLAF(III) **İhtilafın kabul edenler Kur'an-daki müteşabih,müşterek ve mecazi ifadelerin ihtilafa sebeb olduğunu belirtmişlerdir. **İnsanlar Kur'an ve sünnette bulamadığı şeyileri içtihad ederek bulmuşlar, *Herkesn farklı bi şey bulabilmiş,bu doğal bi şeydir. *Peygamberimizin ''içtihadda eden kimsenin iki,hata edenin bir sevap kazanacağını''ifade eden hadiside buna işaret etmiştitr. *Akaidde ise ihtilaf hoş karşılanmamış ama fıkhi konularda müçtehidlerdeki görüş ayrılığı müsamaha ile karşılanmıştır. **İlk dönemlerdeki ihtilafı Malik Bin Enes şöyle tespit etmiştir:''Alimlerin ihtilafı bu ümmete bir rahmettir.Herkes kendisine doğru olana uyar,herkes doğru yoldadır ve herkes Allah'ın rızasını aramaktadır.'' **İhtilafı İmam Şafii'nin düşünceleri ile bitiriyom;''Müçtehid(her insan)'in muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektiğini,onu dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha sağlamlaştıracağini belirtir'' HAZIRLIKLI İLAHİYAT/B MEMET GÖKÜLÜ 10070120
Sözlükte ihtilaf kavramı 'geri kalmak' ,'bir diğerinin yerine geçmek' manalarında kullanılır.İhtilaf daha çok, farklı bir görüşe sahip olmak,farklı görüşlerden birini benimseme ve hilafın diğer görüşlere, karşı tavır almasıdır. Bir de tabi ihtilaf kavramı vardır . Bu kavram isminden de anlaşılacağı üzere ,varlığın zatından olan doğal farklılıklarıdır. "Ümmetimin ihtilafı rahmettir. " hadisi bu bağlamda düşünülebilir. Bunun açılımı şöyledir çünkü; ümmetin ilim ve sanatlarda herbirinin ayrı bir alana eğilim göstermesi rahmettir, berekettir. Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılıkları da bu kapsamdadır. Alimlerin ihtilafa düşmesi daha çok temel itikat ve inanç esasları dışındaki meselelerde, Kuran'ın ve sünnetin kesin bir hükümle sabitlemediği meselelerde ortaya çıkar.Bu meseleler lafızların,taşıdığı farklı manalarda anlaşılması,kıraat farklılıkları ve mezheplerin kendi görüşlerini destekleme gayretiyle yaptığı yorumlardan da kaynaklanabilir.Burada kıraat farklılığından dolayı ihtilaf yaşanan Al-i İmran Suresi 7. ayeti örnek verebiliriz.Ayette şöyle buyruluyor:"...Kalplerine bir eğrilik olanlar fitne çıkarmak ve onun olmadık yorumlarını yapmak için müteşabih ayetlerinin ardına düşerler.Oysa O'nun gerçek manasını ancak Allah bilir.İlimde derinleşmiş olanlar,"Ona inandık hepsi rabbimizin katındandır"derler..."Burada ihtilaf "Allah bilir ve ilimde derinleşmiş olanlar derken" kullanılan "vav" harfini bazıları atıf harfi olarak almış ve Allah lafzında durmamışlardır.Bu durumda, muteşabih ayetlerin Kuranın tabiriyle ilimde derinleşmiş olanların da anlayabileceği hükmü çıkarılmış ve buna İbni Cerir et-Taberi gibi ekseri alimimiz karşı çıkmıştır.Görüldüğü gibi zahirde küçük bir kıraat farkından dolayı bile ihtilafa düşülebilmiştir. Kuran ve hadiste,ümmetin tefrikaya düşmememsi için ihtilaftan olumsuz ve kaçınılması gereken bir husus olarak bahsedilmiştir.Ashab Rasülullah’ın döneminde bile içtihadi hükümlerde ihtilaf eder, Hz. peygambere giderek bu ihtilafı giderirlerdi.Ashab bütün özel hükümlerde icma olmasını da savunmamıştır. İmam şafii hazretleri ilmi icma ve ihtilaf olmak üzere ikiye ayırır.Kişinin asla muhalifini dinlemekten kaçmamasını, onu dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha da pekiştireceğini öğütlemiştir. İmam Ahmed b.Hanbel de ihtilafı bir genişlik ve izin anlamında kullanmıştır. Osman GÜL İLAHİYAT 1/B 10070123
Teşekkürler kardeşim senin kadar derin malumat veremedik ama sen de ihtilafın farklı boyutlarını sahabe ve güzide alimlerimizden verdiğin örneklerle şahane aktarmışsın tebrikler...:)
Değerli hocamızın bu blogu açmasının nedeni de bu zaten.Herkes konu ile ilgili yönlere değinecek,değinmediği yönleri de diğer arkadaşlarınınkinden istifade ederek eksikliğini giderecek ve bilgisini müşahede edecek...)
İHİLAF MADDESİ Sözlükte “geri kalmak” isim olarak “ayrı görüşe sahip olmak,karşı gelmek, görüş ayrılığı” gibi manalara gelir.Bu anlamlarda geçen kelime hadislerde de aynı anlamlarda kullanılmış.Terim olarak “söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak” demektir. İhtilaf ve hilaf terimleri bazen benzer ve eş anlamlı olarak kullanılsada ikiside farklıdır.İhtilaf daha çok “farklı bir görüşe sahip olma, farklı görüşlerden birini benimseme “ anlamı taşımasına mukabil hilafın “ diğer görüşlere karşı bir tavır alışı” ifade ediyor. Kısacası delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ise ihtilaf denmiştir. İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilaf sakife günü halife seçiminde yaşandı. Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabili bir kavram olarak kullanılmaktadır. İslami ilimlerin teşekkül etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür. İslam’da usul (akaid) konularında ve genel ilkelerde (külliyat) ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmış. Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış, daima birlik olmak, tefrika ve ihtilaftan kaçmak emredilmiştir.Ayetlerde genellikle dini inançlarla ilgili olarak grçiyor.Peygamberin açıklamasından sonra hala ihtilaflarını sürdürenler ise birçok ayette kınanmış. Ayetteki kelime üzerine ihtilafa örnak La uksimu biyevmi’l-Kıyameti: Yoo, Kıyamet gününe yemin ederim.” (Kıyame: 75/1) Bazı alimlere göre bu ayetteki “La” fazladandır, kelamı takviye eder.Bazı alimlere göre ise aslidir ve nefiydir. Zira kıyamet bizatihi o kadar muazzamdır ki, onu izah etmek için yemine ihtiyaç yoktur. Şimdi derste okuduğumuz tefsir metinleri çerçevesinde örnekler vereyim. وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ۗ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ İnsanlar arasında Allah’ı bırakıp da O’na ortak koşanlar vardır. Onları, Allah’ı severcesine severler. Mü’minlerin Allah’a olan sevgisi daha güçlü bir sevgidir. Zulmedenler azaba uğrayacakları zaman bütün kuvvetin Allah’ın olduğunu ve Allah’ın azabının pek şiddetli olduğunu bir bilselerdi! (BAKARA 2/165) Taberi’nin tefsirinde bu ayet tefsir edilirken أَنْدَادًا(eşler) konusunda te’vil ehlin ihtilafa düştüklerini ve bir kısım tefsir alimlerin onu Allahın dışında ibadet edilen ilahlar olarak te’vil ettiklerini işledik.
اتَّخَذُواْ أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُواْ إِلاَّ لِيَعْبُدُواْ إِلَهًا وَاحِدًا لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ (Yahudiler) Allah’ı bırakıp, hahamlarını; (hıristiyanlar ise) rahiplerini ve Meryem oğlu Mesih’i rab edindiler. Oysa, bunlar da ancak, bir olan Allah’a ibadet etmekle emrolunmuşlardır. O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. O, onların ortak koştukları her şeyden uzaktır.(Tevbe9/31) Razinin tefsirini işlerken bu ayet üzerine bir çok meselelerin olduğunu söyledik.Bu meselelerden biride fukahanın أَحْبَارَ kelimesinin kökü üzerinde ihtilafa düştüklerini ve yüzden bu kelime üzerinde tartışmalar yaptıklarını işledik. M.SALİH IŞIKGÖR İLAHİYAT 1/B 10070134
Sözlükte ; bir konudaki farklı görüş ve düşünüş, fikir ayrılığı.Terim ise söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti, inanç konuları ve fıkhı hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiştir.İnanç konularında taraflardan sadece birinin haklı diğerlerinin hatalı olduğu ifade edilmiş, inanç konularından ; yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi İslam dışına çıkaracağı hususunda İslam düşünürleri arasında ittifak varken, Allah’ın sıfatları ve iradesi kaza ve kader gibi konulardaki aykırı yaklaşımlar bidat olarak değerlendirilmiştir.Örnek olarak “Allah katında tek hak din İslam’dır.Daha önce kendilerine kitap verilmiş olan (Yahudi ve Hıristiyanlar) aralarındaki düşmanlık yüzünden ihtilafa düştüler.”(Al-i İmran 19) Fıkıh ilminde ; ihtilaf icma ve ittifakın karşıtı bir kavram olarak kullanılmakta, Kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının içtihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı görüşler benimsemesini ifade etmektedir.Örnek olarak “ Ümmetimin ihtilafında rahmet vardır.” (Hadis)
İHTİLAF Terim olarak ihtilaf, ‘’söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak ’’demektir. Genellikle ihtilaf ve hilaf kelimelerini, aralarındaki ince farkı unutarak eş ve benzer anlamlarda kullanırız. Oysa ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı aynı zamanda delile dayalı olması demektir. Hilaf ise; maksadında yönteminde farklı olmasıyla birlikte herhangi bir delile dayanmayan aykırı görüşe denir. Bilindiği gibi asırlar öncesinden zamanımıza kadar süre gelen ihtilaf meselesi insanların her zaman karşılaştıkları ve içerisinde bulundukları bir durumdur. Nereye varsak, nereye gitsek, kiminle dini konularda azda olsa hasbihal etsek aynı şey ‘’ihtilaf’’ göze çarpar. Kur’an ve hadislerde genel olarak ihtilaf olumsuz karşılanmış ve uzak durulması emredilmiştir. Peygamberimizin bu hadisini bunun dışında tutmalıyız. ‘’ ümmetimin ihtilafı rahmettir’’ buradaki ihtilaftan murad, dinin asıl meselelerindeki ihtilaf olmayıp fer’i meselelerdeki ihtilaflardır. Nitekim böyle olmasaydı peygamber zamanında ashab fer’i meselelerde ihtilaf etmemiş olacaklardı. Fakat fıtratta olan ihtilaf o çağda da bariz bir şekilde yaşanmış ancak peygambere müracaatle halledilebilmiştir. Fer’i meselelerdeki ihtilaf Müslümanlar için bir rahmet olmuştur. Buna en güzel örnek mezheplerdir. Mezheplerin farklı farklı olması herkesin kendi şartlarına göre bir mezhebi taklid ederek amel ve ibadetini yapması Müslümanlara kolaylık olmuştur. İhtilafın meşrutiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşabih ,müşterek ve mecazi lafızların varlığını insanların ihtilafına sebep görmüşlerdir. İhtilafı meşru gören kimselerin yanı sıra ihtilafı islam toplumu için bir tehlike olarak gören alimlerimizde vardır. Sonuç olarak dinin füru meselelerinde ihtilaf yasaklanmış değildir. NASTA EMSALİ CAİZ OLAN İCTİHADDA DA CAİZDİR…
İHTİLAF Bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında bir terimdir.Half kökünden türeyen ihtilaf bir şeyin diğer bişeyin peşinden gelmesi anlamını taşır.Terim olarak:Her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması demektir.İhtilaf,maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını ifade eder.Delile dayanan görüştür.Literatürte kesbi ve gayrı kesbi olmak üzere iki tür ihtilaftan söz edilir.Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir.Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılığı gibi. Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış İhtilaftan kaçınmak emredilmiştir.İhtilaflara düşen insanlar için peygamberler gönderildiği belirtilmiştir.Peygamberlerin uyarılarına rağmen hala ihtilafta olanlar kınanmıştır.Dini konularda ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alanda değerlendirilmiştir.Yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi dinden çıkaracağı üzerine ittifak varken Allah’ın sıfatları,iradesi,kaza ve kader konularındaki ihtilaflar bidat sayılmıştır. İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilafın Sakife günü halife seçiminde yaşanan bazı uygulamalrı sebebiyle Hz. Osman nın hilafetinin son günlerinde ortaya çıkan ,Rasulu ekremin vefat edip etmediği,ardından nereye defnedileceğidir.Ashab Rasulullah döneminde bile içtihadi hükümlerde ihtilaf eder ancak Hz. Peygambere müracaatla ihtilaflarını hallederdi.Rasulü ekremin vefatından sonra bir arabulucu kalmadığı için artık herkes kendi görüşünde devam etmiştir. İslami ilimlerin teşekkül etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür. Müçtehidin muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektiğini, onu dinleyeerk farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini sağlamlaştıracağını belirtmiş(İmamı Şafi) Fıkhi konularda ihtilafın meşruiyeti II. Yy. dan itibaren sorgulanmaya başlanmıştır.Zahiri ,Şia ve Batıniler ihtilafın dinde yeri olmadığını aksine uzlaşma ve birliğin olması gerektiğini savunmuşlar.( Gerekçeleri Allah a ve Rasulüne muhalefet doğru değil) İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre ise Kuran da müteşabih müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayri meşru olsaydı bu ifadeler yerine daha açıkları kullanılrdı. Peygamberin içtihad izni vermesi ihtilafa neden olacağı gayet açıktır. İslamda akaid konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken,fıkhi konularda müçtehidler arsındaki görüş ayrılığı müsamaha ile karşılanmıştır.İhilafın sebepleri şu şekilde verilmiştir;Usül farklılğı,usülün meselelere tadbikindeki farklılık,hadisin ulaşıp ulaşmaması,İhtilafa dayalı hüküm verilen konuların zamanla değişmesi.
ŞEYMA SARI -10070208-HAZIRLIKLI İLAHIYAT 1- B ŞUBESİ
İHTİLAFIN TERİM ANLAMINI VEREREK SÖZE BAŞLAMAK EN UYGUNUN OLACAKTIR TERİM OLARAK İHTİLAF SÖZ VEYA DAVRANIŞTA BİRİNİN TUTTUĞU YOLDAN BAŞKA BİR YOL TUTMAK ANLAMINDADIR.BU TERİM ANLAMDAN YOLA ÇIKARAK HİLAF VE İHTİLAF ARASINDAKİ FARKTAN BAHSETMEMIZ GEREKIRSE İHTİLAFTA DAHA COK BIR METOD FARKINDAN BAHSEDILIRKEN HİLAFDA METOD DA DAHİL BAŞLIBAŞINA BİR FARKLILIKTAN SÖZ EDİLEBİLİR.İHTİLAFTA KAYNAK AYNI FAKAT SONUÇLARIN FARKLI OLMASI YANI OLAYLARA FARKLI PENCEREDEN BAKMA ŞEKLINDE DÜŞÜNÜLEBİLİR(TABI POZİTİF AÇIDAN BAKILDIĞINDA)FAKAT HILAFDA ZANNIMCA KARŞI GÖRÜŞÜ CÜRÜTME HAKİMİYETİ ELE GEÇİRME DÜŞÜNCESİ AĞIR BASMAKTA NİTEKİM CENABI MEVLA YÜCE KİTAPTA İHTİLAFTAN KAÇINILMASINI SIKÇA VURGULAMIŞ BİRLİK VE BERABERLİĞİN EN GÜZEL YOL OLDUĞUNA DEĞİNMİŞTİR…BÜŞRA KÜÇÜK 10070188
İhtilaf terim olarak,söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamına gelmektedir.Ayni'nin tanımıyla ise her bir kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması şeklindedir.Diyanet ansiklopedisinde ihtilaf ve hilaf arasındaki küçük ama önemli farklardan bahsedilmektedir.İhtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını hilaf ise her ikisininde farklı olmasını ifade etmektedir.Başka bir tanıma göre ise delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf delile dayanana ise ihtilaf denmiştir. "Ümmetimin ihtilafı rahmettir." hadisinde ihtilaftan kasıt ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmalarını ifade eder.İslam'da usul(akaid) konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazkenfıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır. İhtilaf mevzusuna örnek olarak ise Razi'nin Tevbe suresi 31.ci ayeti tefsir ederken söylediklerini hatırlayabiliriz.Razi ayette geçen 'Ahbar' kelimesinin tekilinin 'hıbr' mı yoksa 'habr' mı olduğu konusunda alimlerin ihtilafa düştüklerini zikretmiştir.
Sözlük anlamı: ayrı ayrı düşünceye sahip olmak,karşı gelmek , anlaşmama, anlaşmazlık. Terim olarak ise birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamındadır.Peygamberimiz " ümmetimin ihtilafı rahmettir" diyere
İHTİLAF Bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamına gelir. Half kökünden türeyen ihtilaf, ‘bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek,karşı gelmek, görüş ayrılığı, anlaşmazlık’ gibi manalara gelir. Terim olarak ‘söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka yol tutmak’ demektir. İhtilaf ‘farklı görüşe sahip olma’ , hilaf‘diğer görüşlere karşı bir tavır alış’ ifade eder. Bazı alimlere göre ‘ümmetimin ihtilafı rahmettir’ hadisi, ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmalarını ifade eder. Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir. Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılıkları da bu kapsamda değerlendirilebilir. Kur’an ve hadiste ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır. Birçok ayette sözü edilen ihtilaf dini inançla ilgili olup insanın dünya ve ahrette mutlu veya bedbaht olması bu konularda benimsediği görüşlere ve aldığı tavırlara bağlanmış, bu ihtilaflara düşen insanlara hüküm vermek için peygamberler gönderildiği ifade edilmiştir. İslam düşüncesinde ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiştir.İnanç konularında taraflardan sadece birinin haklı, diğerlerinin hatalı olduğu ifade edilmiştir. Yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi İslam dışına çıkaracağı hususunda İslam düşünürleri arasında ittifak varken Allah’ın sıfatları ve iradesi, kaza ve kader gibi konularda aykırı yaklaşımlar bid’at olarak değerlendirilmiştir. İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilafın sakife günü halife seçiminde yaşanan, bazı uygulamaları sebebiyle Hz. Osman’ın hilafetinin son günlerinde orteye çıkan, Resul-i Ekrem’in vefat edip etmediği vb… ihtilaf olduğuna dair çeşitli görüşler ileri sürülmüşse de bu ilk ihtilaf tartışmasının İslam toplumunu ilgilendiren ayrılıklr olduğu belirtilmiştir. Şahıslar arasındaki fıkhi ihtilafların ise başlangıçtan beri hep varolageldiği bilinmektedir. İslamda usul konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken, fıkhi konularda müctehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır. Fıkhi konularda ihtilafların sebeplerinden bazıları: 1-Usul farklılığı (re’y, kıyas, istihsan, istislah, örf gibi… delillerin şartları ile ilgili temel anlayış farklılıkları) 2-Usulün meselelere tatbikindeki farklılık 3-Hadisin ulaşıp ulaşmaması (FATMA GÜRASLAN 10070131 1/B)
Ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında kullanılan bir terim olan ihtilafı açıklamadan önce ihtilaf ve hilaf arasındaki küçük farka değinmek istiyorum. İhtilaf ile kast olunan delile dayanan aykırı bir görüş iken hilaf delile dayanmayan aykırı görüştür ve diğer görüşe karşı tavır almayı ifade eder. Dini konulardaki ihtilafa gelecek olursak alimlerimiz itikadi konuda ihtilafın olmayacağına sadece bir görüşün doğru olduğuna kanaat getirmişseler de fıkhi konuda ihtilaf olup olmayacağı konusunda ihtilafa düşmüştürler. Bir grup Kur’an’da ihtilafa düşmeyi kötüleyen ayetleri göz önünde bulundurarak bunu reddetmişse de bir grup ulema da müteşabih ayetlerin ve mecazi lafızların oluşunu delil göstererek bunu meşru kabul etmişlerdir. Özellikle ictihadda doğruyu bulunanın iki ecir bulamayanın ise bir ecir alacağını bildiren hadis alimlerimize ictihad kapısını açmıştır. Fıkhi konularda ihtilafın olması gayet doğaldır çünkü alimlerden birine ulaşmış olan rivayet diğerine ulaşmamıştır veya hadisin sıhhati konusunda ikisi farklı düşüncedelerdir bu ve benzeri sebepler de alimlerimizin bir konuda farklı farklı hükümler vermelerine sebep olmuştur. Derste işlemiş olduğumuz metinlerden ihtilafa örnek verecek olursak Razi tefsirinde ‘ahbar’ kelimesinin tekilinde(hıbr-habr) alimlerin ihtilafa düştüklerini belirtmiştir.
Terim anlamı olarak bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkmasına denir.Sözlük anlamında ise geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek demektir. Aynı zamanda bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek ,ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek,görüş ayrılığı ve anlaşmazlık gibi anlamlarda da kullanılır.İhtilaf ve hilaf terimleri genel olarak eş anlamlarda kullanılsada aralarında kullandıgı metod bakımından farklılıklar vardır.Delile dayanan görüşe ihtilaf delile dayanmayana ise ihtilaf denilmiştir.İnsanların doğuştan getirdiği tabi farklılıklar,ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları,siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar ihtilafın doğuşuna zemin hazırlamıştır.Ancak kimi alimler ihtilafın zararları olduğuna inanırken kimi alimler de ihtilafı savunmuştur.İmam-ı Şafii'yi buna örnek gösterebiliriz.Aynı şekilde:"Ümmetimin ihtilafı rahmettir" hadisi de ihtilafın faydalarına dayanak olmuştur.İnanç konuları ve Fıkhi konular olmak üzere İhtilaf iki başlıkta değerlendirilmiştir.Ancak inanç konularında ihtilafın yaşanması yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi İslam dışına çıkaracağı hususunda İslam düşünürleri arasında ittifakla sabit olup inanç konusunda ithilafın yaşanmasını Bid'at olarak değerlendirmişlerdir.Fıkhi ihtilaflar ise alimlerin muhaliflerini dinlemekten kaçınmamasını,onları dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha da sağlamlaştırmasını ve eleştiriyete açık olmasını sağlar.Bu bakımdan fıkhi ithilafların İslam aleminde yararı büyüktür.
Fıkhi konularda ihtilafların sebeplerinden bazıları şunlardır:
1-Usul farklılığı 2-Usulün meselelere tatbikindeki farklılık 3-Hadisin ulaşıp ulaşmaması 4-İçtihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle içtihadlarda değişiklik olması
100702 İHTİLAF İhtilaf, masdar ve isim olarak “bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşü sahip olmak, çekişmek, görüş ayrılığı, anlaşmazlık” gibi anlamlara gelir. Kuran’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış, daima birlik olmak, tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Fıkıh ilminde ihtilaf ve icma ve ittifakın mukabili bir kavram olarak kullanılmakta, kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının, “müctehedün fih” denilen içtihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade etmektedir. Fıkhi konularda ihtilafın meşruiyeti (VIII.) yüzyıldan itibaren sorgulanmaya başlanmıştır. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kuranda müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. Ayrıca akıl kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasitelere sahip bulunmaları sebebiyle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır. Hz. peygamberin kuran ve sünnette cevabını bulamadıkları konularda sahabeye verdiği ictihad izninin de ihtilafa sebep olacağı gayet açıktır. ictihadda isabet eden kimsenin iki, hata edenin bir sevap kazanacağını ifade eden hadiste hata edene bir sevap verilmesi ihtilafın tasvip edildiğini gösteren bir başka delildir. İhtilafın tamamı kötü olsaydı şeriatın naslarda açıkça belirtilen ahkamında ihtilafın da caiz olmaması gerekirdi. Nasta emsali caiz olan ictihadda da caizdir. İhtilafları İslam toplumu için ciddi bir tehlike olarak gören bir kısım alimler ve siyasetçiler bunların çözümü için bazı usuller teklif etmiştir. İhtilaf kavramının mahiyet ve sebeplerine dair de Klasik Eserler ve Çağdaş Eserler başlığı altında çalışmalar yapılmıştır. AİŞENUR SARIKAYA 1/B 10070211
Half kökünden türeyen ihtilaf mastar ve isim olarak ‘birşeyin diger birşeyin peşinden gelmesi,gidip-gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek, gibi anlamlara gelmektedir.Terim olarak ihtilaf;söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.Bedreddin el-Ayni ihtilafı;her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması şeklinde tanımlamaktadır.İhtilaf terimi altında birçok konuya temas edilmiştir.İnsanların doğuştan getirdiği tabii farklılıklar,ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları,siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar bunlardan sadece birkaçıdır.İki farklı ihtilaft kavramından söz edilmektedir.Birincisi görüşler ihtlafı, ikincisi ise cinsler ihtilafıdır.Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiginde olumsuz anlamda kullanılmış,daima birlik olmak,tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. Hz Peygamber’in vefatından sonra İslami ilimlerin teşekkül etme sürecine kadar ıhtılaf hoşgörüyle karşılanmıştır.Yine İslamda usul (akaid)konularında ve genel ilkelerde (külliyat)ihtilaf doğru karşılanmazken,fıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır. Alimlerin Kur’an’ı Kerimde geçen Huruf-u Mukatta ‘ ya mana vermek konusunda ıhtilafa düşmeleri örnek olarak zikredilebilir. Bilal KARABEY 1-B/10070142
İHTİLAF Sözlükte geri kalmak ve biri digerinin yerine geçmek anlamındaki -hlf- kökünden tğremiştir.Masdar ve isim olarak bir şeyin diger bir şeyin peşindeen gelmesi,gidip gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek,görüş ayrılıgı, anlaşmazlık gibi anlamlara gelir. Terim olarak ise söz veya davranışta birini tuttugu yoldan bir başka bir yol tutmak demektir.Bir diger görüşe göre ise delile dayanmayan görüşe hilaf,delile dayanan görüşe ise ihtilaf denir.İslam litaretüründe kesbive gayri kesbi olaraj iki tür ihtilafdan da söz edilir.Bunları görüşler ve cinsler ihtilafı diye adlandıran Ebu Hilal el-Askeri ve İbni Akil görüşler ihtilafını iki hasımdan birinin görüşünüm digerininkinin aksine olması,cinsler ihtilafını iki şeyden birinin digerinin yerini tutmasının imkansızlıgı şeklinde tanımlarlar. İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi konular olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak degerlendirilmiştir. İslami ilimlerrin ortaya çıkmasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir geregi olarak görülmüştür.İlmi icma ve ihtilaf olarak ele alan İmam ŞAFİİ müctehidin muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektigini,onu dinlemesi halinde farkında olmadıgı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha saglamlaştıracağını belirtir. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kur'anda müteşabih,müşterek ve mecazi laffızların varlıgı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. Fıkhi konularda ihtilafın sebepleri 1)Usul farklılıgı 2)Usulün meselelere tatbikindeki farklılık 3)Hadisin ulaşıp ulaşmaması 4)İctihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi.
Hatice Büşra Körgüt 1/B (10070185) **İhtilaf belli bir delile dayanan aykırı görüştür. **İnsanın yaratılış itibari ile alışı,olayları ve durumları yorumlayışı birbirinden farklıdır ve birbirinden farklı yapıya ve donanıma sahip her bireyin farklı görüşlere de sahip olması kadar doğal bir şey yoktur. **Allah-u Teala insanın fıtratından gelen bu özelliğe uygun olarak İslam dininde bir binanın sarsılmaz temeli konumunda kesin,değişmez esaslar koyduğu gibi içtihada açık da bir alan da bırakmıştır. **İslam dini ictihada önem vermiştir.Peygamber Efendimiz’in bir müctehidin görüşünde isabet ettiğinde iki,görüşünde hataya düştüğünde ise bir ecir kazandığını bildirmesi,”Ümmetimin ihtilafı rahmettir.” buyurması İslam’ın Kur’an ve sahih sünneti temel alarak meydana gelen görüş farklılıklarına yani ihtilaflara teşvikinin bir göstergesidir. **Ancak ihtilafın sınırları,hangi konularda ihtilaf edilebileceği çok önemlidir.Peki hangi konularda ihtilaf edilebilinir?Alimlerimiz bu soru üzerinde düşünmüş ve yine ihtilafa düşerek farklı yorumlarda bulunmuşlardır.Bu konuda farklı görüşlerde bulunan alimlerimiz olsa da onlardan büyük çoğunluğu tevhid veHz.Peygambere iman gibi dinin temeli sayılan konularda aykırı görüş belirtmenin,icma gerçekleştikten sonra ona muhalefet etmenin veya devlet başkanlarına valilere ve kadılara karşı gelmenin yahut ictihada ehil olmayanların rey ihtilafının yasak olduğunu dile getirmişler ,dinin füru meselelerinde ise ihtilaf edilebileceğini söylemişlerdir. **İslam dini ihtilafı yasaklamamış hatta ictihada teşvik ederek ihtilafı desteklemiştir. **Dinen sahih naslara dayanan ihtilaflarda bir sakınca görülmemiştir.Dinin sakıncalı gördüğü nokta ihtilaf değil hilaftır. **Çünkü hilaf delile dayanmayan,sırf muhalefet etmek için yapılan aykırı görüştür.İşte bu yüzden dinimiz hilafı yakalamıştır. Örneğin:Kadınların yalnız başına yolculuk yapıp yapmayacağı konusunda fıkhi mezhepler arasındaki görüş farklılıkları bir ihtilafken,bu gün tesettürün günümüz şartları için geçerli olmadığını,tesettür emrinin sadece Peygamber dönemine ait bir Arap geleneği olduğunu iddia etmek ise bir hilaftır.Çünkü bu iddianın ne Kur’an’da ne de sünnette bir dayanağı yoktur.
İHTİLAF Half kökünden türeyen ihtilaf sözlükte;geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek manalarına gelir.Terim olarak ise ihtilaf;söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak manasına gelmektedir.İhtilaf ve hilaf bazen benzer anlamlarda kullanılmıştır ama birbirlerine karıştırılmaması gereklidir çünkü aralarında çok ince bir fark vardır.İhtilafta farklı bir görüşe sahip olma ve onu benimseme anlamı varken hilafta;diğer görüşlere karşı bir tavır alma anlamı vardır.Buna göre ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını,hilaf ise her ikisininde ayrı olmasını ifade etmektedir.Literatürde kesbi ve gayri kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaf kavramı vardır.Bunlara görüşler ihtilafı ve cinsler ihtilafı adı da verilmiştir.Kuranda ve hadislerde ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmıştır Kuranda daima birlik,beraberlik,ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir.Birçok ayette sözü edilen ihtilaf dini inançlarla ilgili olup kendi benimsediği görüşlere ve aldığı tavırlara bağlanmıştır.Bu tür ihtilaflara düşen insanlar arasında hüküm vermek için peygamberler gönderilmiştie.Peygamberlerin açıklamalarından sonra hala ihtilaflarını sürdürenler birçok ayette kınanmıştır.İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alanda değerlendirilmiştir.Fıkıh ihtilaflarının bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olmuştur.İmam Şafii müçtehidin muhalifini dinlemesi gerektiğini.dinlediği takdirde farkında olmadığı şeyin farkına varıp düşünmcesinin sağlamlaşmasına sebep olduğunu belirtmiştir.İhtilafı reddedenler içtihad neticesi farklı görüşler benimsenmiş olmasına değil deliller ortaya çıktıktan sonra ihtilaf halinin sürdürülmesine karşıdırlar ve uzlaşmaya varmak için çareler aramanın gerekliliği üzerinde durmuşlardır.İhtilafı savunanlar ise Kuranda müteşabih,müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanları ihtilafa yöneltmiştir.İhtilaf gayri meşru olsaydı bu lafızlar daha açık kullanılırdı diyerek ihtilaflarını delillendirmişlerdir.Ayrıca aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların ihtilafa düşmesi kaçınılmazdır diyerek içtihatta isabet eden kimsenin iki,hata edenin bir sevap kazanacağı ifade edn hadiste hata edene bir sevap verilmesi ihtilafın tasvip edidiğini gösteren başka bir delil oldunu söylemişlerdir.İslamda usul konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır. Sevde Pamukçu ilahiyat 10070202 1/B
İHTİLAF İhtilaf,bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında terim.Terim olarak ihtilaf,söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.İhtilaf maksatla birlikte yöntemin farklı olması demektir,hilaf ise her ikisininde ayrı olması demektir. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf,delile dayanana ise ihtilaf denmiştir.Şîa ve Bâtınîler ihtilafın dinde yeri bulunmadığını,aksine uzlaşmanın ve birlik olmanın emredildiğini savunmuşlardır.İbn Hazm, dinde ihtilafın caiz olmadığını söylerken bununla Allah ve Resulü’nün emrine muhalefetin asla caiz olmadığını ve Hz.Peygamber aracılığıyla Allah’tan gelen şeyde çelişme bulunmadığını ifade etmek istediğini belirtir. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşâbih,müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır.İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı,Ayrıca aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasitelere sahip bulunmaları sebebiyle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır. BÜŞRA KILIÇ 10070168
A.İHTİLAF İhtilaf:Lugatta bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi,gidip gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek vb.manalara gelmektedir. Terim olara ise birinin sahip olduğu,benimsediği yoldan başka bir yolu seçmek anlamında kullanılmaktadır. İnsanların yaratılışta farklı farlı olmasının doğal bir sonucu olarak düşüncelerinde,fikirlerinde farlılıklar oluşmaktadır.Bu farklılıkta ihtilafı doğurmuştur. İhtilafta maksat aynıdır fakat o maksada ulaşmak için uygulanan metotlar,yollar farklıdır. İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki konu üzerinde oluşmaktadır.Fakat inanç konusunda karşıt görüşte olanların mesela Allah’a inanmak konusunda zıt görüşte olanların dinde çıkası söz konusu olduğu için bu konuda ihtilafta bulunmanın bir mantığı yoktur fakat fıkhi konularda görüş farklılığı olabilir bu da nakledilen hadislerden,o mezhebin imamının ayetleri tefsir etmesinden kaynaklandığı için bunda bir kötülük bulunmamaktadır sonuç olarak gaye aynıdır fakat izlenen yol farklıdır.Peygamberimiz zamanında da sahabiler arasında bazı konularda ihtilaf olmuştur fakat onlar bu görüşlerini Peygamberimize bildirerek ondan ihtilaflarını halletmişlerdir.Ama da sonra O olmadığı için sahabiler arasında ihtilaflar olmuştur o ihtilafların sonuçları daha sonraki zamanlarda mezhepler ortaya çıkmıştır.İhtilafın meşruiyetini savunanlar Kur’an’da yer alan müteşabih,müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanlarda ihtilafı oluşturduğunu öne sürmüşlerdir. Fıkhi konularda ihtilafların bazı sebepleri vardır: a.Usul faklılığı b.Usulün meselelere tatbikindeki farklılık c.Hadisin ulaşıp ulaşmaması d.İçtihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle oluşan değişlikler İslam dünyasında ihtilaf konusunda bir çok eser yazılmıştır. 10070143 SÜMEYRA KARABUĞAŞ HAZIRLIKLI İLAHİYAT 1-B
İHTİLAF Sözlükte “geri kalmak, biri diğerini geçmek” anlamlarına gelen ihtilaf mastar olarak “bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek vs. “gibi anlamlara gelir. Terim olarak ihtilaf “söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak “ demektir. İhtilaf ve hilaf kelimeleri bazen aynı anlamda kullanılsa da ince bir fark vardır. İhtilaftan maksat yöntemin farklı olmasını, hilaf ise her ikisinin de farklı olmasını ifade eder. Diğer bir tanıma göre de delile dayanmayan görüşe hilaf, delile dayanan görüşe de ihtilaf denir. İslam literatüründe kesbi ve gayrı kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaf kavramından söz edilir. Bunlara görüşler ihtilafı ve cinsler ihtilafı adı da verilmiştir. Görüşler ihtilafı; iki hasımdan birinin görüşünün diğerin görüşünün aksine olmasıdır. Cinsler ihtilafı; iki şeyden birinin diğerinin yerini tutması manasına gelmektedir. “Ümmetimin ihtilafı rahmettir.”hadisi tabii ihtilafa delalet etmektedir ve ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmalarını ifade eder. İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkıh hükümleri olmak üzere iki farklı alan olarak değerlendirilmiştir. Allah’ın varlığı ve birliği konusundaki ihtilaf kişiyi islamdan çıkaracağı hükmü ittifakla kabul iken, Allah’ın sıfatları, kaza, kader, vs. gibi konularda yapılan ihtilaf bit’at olarak değerlendirilmiştir. Fıkıh ilminde “müctehidün fih” denilen içtihada açık konularda ihtilafın sonuçları itibariyle müçtehit yalnız birinin mi hepsin mi, isabet etmiş sayılacağı, isabet etmeyenlerin günahkâr mı sayılacağı gibi konuları içermektedir. İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilaf sakife günü halife seçiminde yaşanmış, Hz. Osman’ın bazı uygulamaları ihtilaf konusu olmuş, Hz. Pey. Vefat etti mi etmedi mi ilk anda yaşanan ihtilaflar olmuştur. Ancak Allah resulü hayatta iken çıkan ihtilaflar pey. Sunulduğu için sorunlar çözüme kavuşmaktaydı. Hz. Pey. Vefatıyla ihtilaf olunan konularda sahabeler kendi görüşlerin de olmuşlardır. İhtilafta farklı görüşler benimsenmiş olmasına değil, deliller ortaya çıktıktan sonra ihtilaf halinin sürdürülmesine karşı çıkılmıştır. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kur’an da müphem-müteşabih, mecaz, vs. gibi lafızların varlığı ihtilafa zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayrı meşru olsaydı bu ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. Ayrıca aklın kullanılması ve insanların farklı kabiliyette olması da ihtilafı zorunlu kılmıştır. Sonuç olarak dinin füru meselelerin de ihtilaf yasaklanmış değildir. İslam da usul konularında ihtilaf doğru bulunmazken, fıkıh konularında ihtilafa müsamaha ile yaklaşılmıştır. Fıkhı konularda ihtilafın bazı sebepleri: 1) usul farklılığı: sarih bir nasın bulunmaması halinde rey, içtihat,ihtihsan gibi kavramların kaynak olup olmadığı müçtehitler arasında tartışılmıştır. 2) usul meselelerinde tatbikin farklılığı: usulün nasıl dair olarak ortay çıkan ayrılıklardır. Bir hükmün emir mi, nehiy mi, vacip mi, müstehap mı, haram mı, helal mi ifade ettiğine yaklaşım farkı. 3) hadisin ulaşıp ulaşmaması: bir hadisin müçtehide ulaşmaması veya sarih bir şekilde ulaşmaması, bir konuda zıt ifadeler bildiren hadislerin ulaşması gibi durumlardır.
4) içtihada dayalı hükmün zamanla değişmesi: delilden kaynaklanan bir ihtilaf söz konusu değil, zaman ve dönem farkından doğan ihtilaf vardır. Ebu Hanife ile öğrencisi arasındaki fark gibi Sonuç olarak ihtilafın toplumu İslam için ciddi bir tehlike olarak gören bir kısım âlim ve siyasetçiler bunların çözümü için bazı usuller teklif etmişlerdir. Bunlardan en eskisi Basra’da halife Ömer Abdülaziz’e toplumda birlik sağlaması teklif edilmiştir. Şii ve Sünni itilafını gidermek için de Abbasiler ve Selçuklular döneminde de başarısız çalışmalar olmuştur. Bu amaçla 1949’da mısır’da İranlı alimler ile Sünni alimler bir araya gelerek dar üt-takrip adında bir kurum oluşturmuşlardır. Daha sonra bu kurum 1972’ dağılmıştır. OSMAN MERCAN 10070194 1/B
İHTİLAF Sözlükte geride kalmak ve bir diğerinin yerine geçirmek anlamındaki half kökünden türeyen ihtilaf, mastar ve isim olarak bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek karşı gelmek, eşit olmamak, görüş ayrılığı anlaşmazlık gibi manalara gelir. Terim olarak ihtilaf, söz veya davranışta birinin tuttuğu yaldan başka bir yol tutmak demektir. bedreddin el-ayini ihtilafı her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması şeklinde tanımlar. İhtilaf daha çok ‘’farklı bir görüşe sahip olma, farklı görüşlerden birini benimseme ‘’ anlamı taşımasına mukabil hilafın diğer ğürüşlere karşı bir tavır alış veriş ifade ettiği söylenebilir. ihlafta maksat aynıdır. Sadece yöntem farklıdır. Hilafta ise maksat ve yönteminde farklılıklar vardır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf denir. Delile dayanana ise ihtilaf denir. İnsanın doğuştan getirdiği tabi farklılıklar ilmi ve felsefi görüş farklılıkları siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar vardır. İhtilaflar ikiye ayrılır: kesbine gayri kesbi(tabi) diye bunlara ‘’görüşler ihtilafı’’ ve’’ cinsler ihtilafı’’ da denmektedir. Görüşler ihtilafı iki hasımdan birininin görüşünün diğerinin aksine olması; cinsler ihtilafında ise: iki şeyden birinin yerini tutmasının imkânsızlığı şeklinde tanımlanır. Yaratılıştan olması bakımından tabi ihtilaf diye de adlandırabilecek olan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Şöyle bir hadisde vardır ‘’ümmetim ihtilafı rahmettir’’ hadisi ümmetin fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kast edilir. Kuranda ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğin de olumsuz anlamda kullanılmış daima birlik olmak tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. Fıkıh ilminde ihtilaf icmaa ve ihtilafın mukabili bir kavram olarak kullanılmakta, kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının müçtehidül fih denilen içtihada açık konularda muhtelif sebeplerde ayrı kanaatkâr benimsenmesini ifade eder. İhtilaf insanın doğasında vardır. Sahabe döneminde ilk ihtilafların sakife günü ortaya çıkmıştır, rusulullahın vefat edip etmediği ardından nereye defnedileceği konusunda da olmuştur. Ashap peygamberimiz resulullah döneminde bile ihtilaf ederlerdi ancak Hz peygambere müracaatla ihtilafları halledilirdi. Resullahın vefatından sonra bir ara bulucu olmadığı için artık herkes kendi görüşüne devam etmiştir. Allahın insana verdiği aklı melekesini kullanmazından dolayı ihtilaf kaçınılmaz olmaktadır. ibn. hazm: sahabe neslinden müçtehitler nesline kadar nass’ın unutulması yâda bilinmemesi deliller arası tercihte bulunmak gibi sebeplerle ihtilaf edenlerden isabet eden iki; isabet etmeyen bir sevap kazanır. Allah herkesi gücü nispetinde sorumlu tutar. ihtilafın meşrutiyetini savunanlara göre kuranda mütaşabih müşterek mecazi lafızların varlı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. Hz peygamber kuran ve sünnetten bulunmayan mesellerde içtihat yapmayı sahabeye tavsiyede ihtilafın kapısını açmıştır. Dinin fürunda ihtilaf yasaklanmış değildir. Fıkhı konularda ihtilafın sebeplerinden bazıları usul farklılığı usulün meselelerde tatbiki hadisin ulaşıp ulaşmaması içtihada dayalı konularda hüküm verilir olması ve bu hükmün zamana bağlı olarak hükmün değişmesi. SERHAT MECİT 10070193 1/B
Müşterek bir meselede çıkan görüş ayrılığıdır.Sözlükteki anlamı ise ''geri kalmak ve bir diğerinin yerine geçmek'' anlamındadır. Bedrettin el-ayni ihtilafı ''her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması'' şeklinde tanımlar.
Literatürde 'kesbi' ve 'gayri kesbi'olmak üzere iki ayrı ihtilaf kavramından söz edilerbilir.'görüşler ihtilafı' ve 'cinsler ihtilafı' şeklinde de görüşler vardır. Görüşler ihtilafı; iki hısımdan birinin görüşünün diğerinin akdine olması; cinsler ihtilafı;iki şeyden birinin diğerinin yerini tutmasının imkansızlığıdır.
Kur'an'da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır. Peygamberin açıklamalarından sonra hala ihtilafında ısrar denler ise Kur'an'da kınanmıştır.
İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alanda değerlendirilmiştir. fıkhi konulara ihtilafın meşruiyeti 2. y.y.'dan itibaren sorgulanmaya başlamıştır.Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabili olarak kullanılmakta , Kur'an ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının 'müctehedun fih' denilen ictihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade etmektedir.
İslamda usul konularında ve genelilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müctehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır.
Fıkhi konularda ihtilafın sebeblerinden bazıları şunlardır;
*Usul farklılığı. *Usulun meselelere tatbikinde farklılık *Çok az kimse tarafından nakledilmiş olması dolayısıyla bir hadisin müctehide ulaşmaması yahut sahih olmayan bir yolla ulaşması *İctihada dayalı hüküm verilmiş konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle müctehidlerin ictihadlarında değişiklik olması.
İHTİLAF • İhtilaf ‘half’ kökünden türemiş bir kelime olup ‘bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi,ayrı görüşe sahip olmak,görüş ayrılığı,anlaşmazlık’ anlamlarına gelir.Terim olarak ise, söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamındadır. • Bu kelime Kur’an’da ve hadiste de kullanılmaktadır.Hilaf ve ihtilaf sözcükleri arasında bazı farlılıklar vardır.Bunların bilinmesi düşüncenin doğru bir şekilde ifade edilmesi açısından önemlidir.Hilaf ve ihtilaf tanımlarından birisi de şudur ; delile dayanmayan aykırı görüş hilaf , delile dayanan aykırı görüş ihtilaftır.Ayrıca ihtilafta farklı bir görüşe sahip olma , onlardan birisini benimseme anlamı varken ; hilafta ise ,diğer görüşlere karşı bir tavır alma anlamı olduğu söylenebilir. • İhtilaf sözcüğü Kur’an’da ve hadislerde olumsuz anlamda kullanılmış ve ondan kaçınılması yönünde bir vurgu yapılmıştır.”Ümmetimin ihtilafı rahmettir.”hadisine baktığımızda burada ihtilafın kişilerin ilim ve sanat açısından sahip oldukları farklı eğilimler, kabiliyetler olduğunu söylememiz mümkündür. • Fıkıhta yer alan görüş ayrılıkları,temel konularda değil ,içtihadi mes’elelerdedir. Bazı alimlerimize göre ihtilaf ümmetin dini yaşama konusunda ona bir kolaylık sağlar. Hz.Peygamber’in uygulamalarında görülen ancak sahabenin üzerinde ittifak etmediği bazı hususlarda , fıkhi mezhep imamları o uygulamalara dayanarak farklı hükümler beyan etmişlerdir. Öyle bir durum içerisinde olan bir Müslüman da o imamlardan birisinin görüşünü esas alarak hareket eder böylece sünnete aykırı hareket etmemiş olur. HİLAL GÜLDÜRMEZ 10070125 İLAHİYAT 1/B
İHTİLAF Belli bir konuda belirtilen görüşe farklı bir görüş katmaktır amaç aynı fakat gidilen yol farklı. İhtilaf, Müslümanlar için negatif gibi görünse de pozitif bir olgudur. Bir konuda âlimlerin farklı düşünceler öne sürmeleri önce problemin çözümünü daha da zorlaştıracağı gibi bir düşünce uyandırır. Fakat Allahrasülü’nün ”ümmetimin ihtilafı rahmettir.” sözüyle O’nun hiçbir şeyi boşa söylemediği buradan da anlaşılıyor. Çünkü bir konuda farklı bir görüş beyan etmek o insanın aklını kullandığını ve düşüncelerini daha da kökleştirildiğini gösterir. Onun görüşüne muhalefet olanlar ise bu düşünce üzerinde beyin fırtınası yaparak, Allah’ın Kur’an’da buyurdu gibi”…hiç akıl etmezler mi?””…düşünmezler mi?” emrini yerine getirmiş olurlar. Her hâlükârda İslam adına bir şeyler yapılmış olur. Ayrıca ihtilaf caiz olmamış olsaydı Allah Kur’an’da müşabih ayetlere yer vermezdi ki buda yine “akıl etmezler mi?” ayetini destekleyerek ümmetin düşünmesini istiyor. Bizzat “ihtilafa düşün demek istiyor bize ihtilafa düşün ki rahmet olunasınız”…
Sözlük anlamı olarak ; geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek anlamına gelir.İsim olarak ise ; bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi , gidip gelmek … anlamlarına gelir. Terim olarak ise ; söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamına gelir. Genellikle ihtilaf ve hilaf kavramı ise karıştırılmaktadır . ‘ihtilaf’ , hedefleri bir , yolları ayrı olan farklılık , ‘hilaf’ ise hem yolları , hem de hedefleri ayrı olan farklılık demektir. Bu yönüyle ihtilaf , aynı ilke ve gayeleri paylaşan insanların , sadece izledikle.ri yol itibariyla birbirlerinden ayrıldığını göstermesi bakımından rahmet olarak telakk, edilmiştir. Hilaf ise , bu özelliğe sahip olmadığından bidat olarak kabul edilmektedir. Peygamber (sav)’in ‘Ümmetimin ihtilafı rahmettir.’ Hadis-i şerifide bunun en güzen örneğini teşkil etmektedir. Kur’an ve hadis ilminde ihtilaf olumsuz manada kullanılırken , fıkhi mezhepler arasında bazı görüş ayrılıkları çıkmıştır. Bu ayrılıkların sebebleri ise şu şekilde açıklanmıştır ; 1. Usul farklılığı 2. Usulün meselelere tatbikindeki farklılık 3. Hadisin ulaşıp ulaşmaması 4. İctihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle ictihadların değişik olması. İhtilafın varlığı ise Kur’anda bulunan müteşabih , müşterek ve mecazi lafızların varlığıyl destek bulmuştur.
İHTİLAF Terim olarak ihtilaf, ‘söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak’ demektir.İslami literatürde ihtilaf terimi altında pek çok konuya temas edilmiştir.İnsanların doğuştan getirdiği tabii farklılıklar, ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları , siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar bu konulardan bazılarıdır.Literatürde kesbi ve gayri kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaf kavramından söz edilir.Gayri kesbi ihtilaf insanlarınyaratılışından gelen zatları ile ilgili ayrılıklardır.Peygamberimizin ''Ümmetimin ihtilafı rahmettir.''hadisi de ihtilafın meşruluğunu bize anlatır.Kesbi ihtilaf ise şahıslar arasındaki görüş ayrılıklarıdır. Fıkhi mezheplerin arasında görüş farklılıklarının olması buna güzel bir örnektir. Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinnde olumsuz anlamda kullanılmış ve ihtilaftan kaçınılmayı emredilmiştir.Kabul etmemelerinin sebebi Allah’ın kitabının bir tane oluşu ve peygamberimizin sünnetinin tek oluşu ihtilafı kabul etmez ve tek bir yol olduğunu bildirir demişlerdirİslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan olarak değerlendirilmiştir. *İnanç konusundaki ihtilafta biri haklı,biride hatalıdır.Fıkhi konulardaki ihtilaf ise icma ve ittifakın karşılığı olarak kullanılmaktadır.Kur'an ve sünnette birleşen alimler,içtihada açık konularda farklı görüşlere sahip olabilmektedir. İslami ilimlerin iyice şekillenmesiyle fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olmuştur. . Fıkıhda ihtilafı kabul edenler içtihada açık konularda uygulama farklılığı olmuştur. Peygamberimiz döneminde de olmuş ancak peygamberimiz orta yolu bulmuştur.Nitekim ilmi icma ve ihtilaf olarak iki kategoride ele alan İmam Şafii ihtilaf edilen konuları ve farklı görüşleri bilmenin ilmi ziyadeleştireceğini söylemiştir. İhtilafın meşru olduğunu savunanlara göre Kur’an’da müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır.İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı.Fakat Kur’an-ı Kerim üzerinde düşünülmesini anlaşılmasını ve açıklanmasını isteyen, neticede yaşanılır kılınmasına muhataparını teşvik eden bir kitap olduğu için üzerinde düşünülmesini bize gerekli kılar.İnsanlardaki kültürel ortam farkı , meselelere farklı bakış açılarından bakıyo olmaları ve farklı değerlendirmeler, bilgi düzeyi farkı gibi sebeplerden ötürü ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır.
İhtilaf sözlükte, görüş ayrılığı, anlaşmazlık, farklı görüşe sahip olmak gibi anlamlarda kullanılırken terim olarak ise,söz veya davranışlarda farklı yol takip etmek manasındadır.Hilaf terimiyle karıştırılmamalı zira hilaf da başka görüşlere karşı tavır alış vardır.diğer bir görüşe göre delile dayanmayan görüştür İslam literatüründe bu terim altında farklı konulara değinilmiştir.kuranda ve hadislerde menfi manada kullanılmış ve ihtilaftan uzak durulması emredilmiştir. Buradaki dini inançlardan kaynaklanan ihtilaftır kargaşayı kaldırmak için peygamberler gönderilmiştir FATMA POLAT10070204
İHTİLAF Öncelikle ihtilaf söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.Yani farklı bir görüşe sahip olmak demektir.Birçok konuda insanların kendilerine ait bir düşüncesi vardır.Bu düşünceler insandan insana değiştiği için bir konuda pekçok farklı görüş ortaya çıkıyor.Bunun en iyi örnekleri Esbab-ı Nuzulda görebiliyoruz.Fakat öyle konular da vardır ki ihtilafa düşülmemesi gerekir.Bunlardan en önemlisi Kur'an'da kesin bildirilen hükümlerdir.Örnek verecek olursak Kur'an'da örtünme farz kılınmış,faiz açık olarak haram kılınmıştır.Bu vebu gibi konularda kimse kendi görüşünü ifade edip ihtilafa düşemez.Ama şöylede birşey var ki Kur'an'ı Kerim'de açıkca hükmü açıklanmamış konularda ise ictihad devreye girer.Bu konularda farklı görüşler ortaya atılırve tartışmalar yapılır.Bu tartışmalarda ümmet için toplum için virçok seçenek ve genişlik demektir.Mesala Kur'an'da yukarıda da dediğimiz gibi faiz açıkca haram kılınmıştır.Fakat hangi maddelerinde faizin gerçekleşeceği detaylarıyla verilmemeiştir.Rasulullah 6 maddenin (buğday,arpa,altın gümüş,hurma,tuz)zikrederek bunların bazı durumlarında faizin gerçekleştiğini anlatmıştır.İşte bu 6 maddenin dışında kalanların hangisinin faizlik madde olduğu konusundada farklı görüşler ortaya atılmış içtihaddan yararlanılmıştır. TUĞBA KARTAL 10070153 İLAHİYAT 1-B
İHTİLAF -Sözlük manası: geri kalmak, gidip gelmek, ayrı düşünceleresahiplik, karşı gelmek…. -Terim olarak: birisinin kavlen veya fiilen takip ettiği yoldan başka bir yol bulmak.. -Kur’an’da ve hadislerde çok geçer ve genel olarak aynı manadadırlar. -Dinimizde ihtilaf kavramında farklı manalarla karşılaşırız. -Sebebi yaratılış sonucunda ortaya çıkan farklı duygu ve düşüncelere sahip olmaktır. -İhtilaf kavramı ikiye ayrılır (islam kaynaklarında) ‘’kesbi ve gayri kesbi’’ -Kesbi: şahıslar arası görüş ayrılıkları. -Mezhep ayrılıkları gibi… -Gayri kesbi: insanların zatları ile görüş ayrılıkları -Ayrıca ihtilaf ve halef kavramları aynı kökten gelseler bile farklı anlamdadırlar -Bu sebeple karıştırmamak gerekir. -Ayrıca ihtilaf Kur’an’da olumlu olarak pek geçmez. Ayse KÖKSAL 10070184-1-B-
İHTİLAF İhtilaf kelime anlamı itibariyle farklı bir görüşe sahip olma, farklı görüşlerden birini benimse anlamındadır. Hayat içerisinde; insanlar farklı ortamlar farklı, fikirler farklı olunca ihtilafta olmak kaçınılmaz oluyor. Genel konularda bu durum çok problem olmayabilir, peki ya dini konularda ihtilafta olmak ne derece doğru? Kur’an ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır. İnsanlara birlik olmaları emredilmiştir. Ancak bu ayetlerde geçen ihtilaf itikadla ilgilidir. Bu yüzdendir ki yalnız bir tarafın doğruda olduğu itikadi konularda alimler ihtilafta olmaya yaklaşmamışlardır. İslam alimleri genel itibariyle fıkhi hususlar gibi konularda ihtilafa düşmüşlerdir. Ancak Allah’ın varlığı birliği gibi konulara hiç dokunmamışlardır. Tefsir alimlerinin de ihtilafa düştükleri olmuştur. Örneğin Bakara Suresin de geçen “nid” kelimesinin anlamı konusunda; bir görüş “nid” kelimesinin yalnızca put manasını geldiğini söylerken, bir diğernid” kelimesinin yalnızca put manasınA geldiğini söylerken, bir diğer görüş Allah’ın dışında tapınılan her şey olduğunu ileri sürüyor. Yine Zuhruf Suresinde geçen maşrigayn kelimesi konusunda da ihtilafa düşülmüştür. Bu durumlarda tefsiri yapan alim kendi görüşüne yakın olan görüşü alır ve ona göre tefsir yapmaya devam eder. ARİFE BETÜL SELMAN 10070216
" Sözlükte geride kalmak biri diğerinin yerine geçmek" anlamındaki ihtilaf ; terim olaraksa "söz veya davranısta birinin tuttugu yoldan başka bir yol tutmak" demektir. İhtilaf ve hilaf bazen benzer manalarda kullanılsalarda aslında farklı manaları içinde barındırmaktadır. Bir görüşe göre delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf,delile dayanan görüşe de ihtilaf denir. Literatürde " kesbi ihtilaf" yani iki görüşten birinin diğerinin görüşünden aksi yönde olması," cinsler ihtilafı" da iki şeyden birinin ötekinin yerini tutmuyor olması manasına gelir. ** "Ümmetimin ihtilafı rahmettir" hadisi tabii yani cinsler ihtilafı olarak değerlendirildiğinde ümmet içindeki fertlerin farklı ilim ve sanat alanlarına yönelişini ifade eder.Kesbi ihtilaf ta ümmet içindeki görüş ayrılıklarını kasteder. Kur'an ve hadislerde ihtilaf kelimesi olumsuz manada kullanılmış ve insanlar arasındaki ihtilafı gidermek için peygamberlerin gönderildiği ayetlerle vurgulanmıştır .Mü'minler arasındaki ihtilafta kardeşliği unutarak DİN KARDEŞLERİNİN birbirine düşmesi yine ayet ve hadisierle kınanmıştır. İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olarak degerlendirilmiştir. İnanç konularında sadece birinin haklı diğerinin haksız olduğu vurgulanmıştır.Çünkü Allah'ın varlığı ve birliği konusundaki birbirine iki zıt görüşü kabul etmemiz mümkün olamaz.Bu İslam dairesinin dışına çıkmak olur. Fıkıh ilmindeyse ihtilaf Kur'an ve sünnetin temel ilkelerini benimseyen alimlerimizin içtihada açık konularda kendi naslarını belirtmeleri ve farklı görüşler öne sürmeleri ihtilaf olarak görülebilir. * İslam tarihinde ilk ihtilafla ilgili pek çok rivayet vardır.Bu tartışılan ihtilaflar bütün bir toplumu ilgilendirir.Fakat kişisel ihtilaflar insan yapısından kaynaklanmakla birlikte İslam ın başlangıcından beri hep vardı.SahabeHz. Peygamber zamanında da ihtilaf etmiş fakat bu durum Hz.Peygamber (s.a.s)in hakemliğiyle son bulmuştur Fıkhı ihtilaflar sorgulanmaya başlandığında Zahiriler,Batıniler ve Şia alimleri ihtilafın dinde yeri olmadığını savunmuşlar bu görşlerini de dinin daima birliği emrettiğine dayandırmışlardır. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre ise Kur an da müteşabih ayetlerin ve kapalı lafızların bulunması ihtilafa zemin hazırlamıştır.Ayrıca insanların akıl ve düşünce yapıları farklı olduğundan ihtilafa düşmeleri de kaçınılmazdır. Hz.Peygamber Kur an da ve sünnette bulamadıkları konularda içtihada izin vermiştir.Aynı zamanda içtihadın isabet edene iki sevap, isabet edemeyene ise bir sevap verileceği hadisi de başka bir delil teşkil eder. Dini furu meselelerinde içtihad yasaklanmamıştır. Fıkhı konulardaki ihtilaflar; * usul farklılığı, *usulün meselelere tatbikinde farklılık, *hadisin ulaşıp ulaşmamasI * içtihada dayalı hüküm verilmiş konularda zaman değişikliği olmak üzere 4'e ayrılır. İhtilafı rahmet olarak gören ilk zaman insanları diledikleri alimlere meseleleri sormuşlar sonra verilen farklı cevaplar içerisinde istediklerini uygulamışlardı. Daha sonra mezhepler yayılmış rahmet olan ihtilaf yönünde birçok fıkhi görüş ortaya cıkmıştır. İHTİLAF MÜTAALASI AYNUR KOÇOGLU 10070178-B
İHTİLAF Bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında bir terim. Yaratılıştan olması bakımından “tabii ihtilaf” diye de adlandırılabilecek olan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir. Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabil bir kavram olarak kullanılmakta, Kur’an ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının, “müctehidün fih” denilen ictihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade etmektedir. İmam Şafi müctehidin muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektiğini, onu dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha sağlamlaştıracağını belirtir. Ona göre müctehid, muhalifinin neye dayanarak görüş ileri sürdüğünü ve terk ettiği görüşü niçin terk ettiğini anlamak için gayret sarf etmeli ve insaflı olmalıdır ki kendi kabullendiği görüşün benimsemediği görüşten üstünlüğünü anlayabilsin. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayrı meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. Kur’an ve sünnette cevabını bulamadıkları konularda sahabeye verdiği ictihad izninin de ihtilafa sebep olacağı gayet açıktır. İhtilafı rahmet olarak gören genel Müslüman kitle arasında fıkıh konularındaki ihtilafların uygulamaya yansıması dönemlere, ferdi ve kamusal alana göre farklılıklar göstermiştir. İslam’ın ilk iki asrında ferdi alanda insanlar diledikleri alime meselelerini sorar ve verilen cevaplar içinde dilediklerini uygularlardı. Osmanlı devrinde ise bazı istisnai konular dışında Hanefi mezhebine göre hüküm veriliyordu. EMİNE TİFTİKÇİ HAZIRLIKLI 1 B 10070244
İHTİLAF İhtitaf terim anlamı olarak ''söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak'' demektir.İhtilaf ve hilaf terimleri bazen eş anlamlı kullanılsalar da aralarında fark vardır.İhtilaf farklı görüşlerden birini benimseme,hilaf diğer görüşlere karşı çıkmak demektir. İslami litaratürde kesbi ve gayri kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaftan söz edilir.Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılığı kastedilir.Gayri kesbi ihtilaf varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır.Bazı alimlere göre ''Ümmetimin ihtilafı rahmettir.'' hadisi bireylerin ilim ve sanatlarda farklı eğilimlere sahip olmasını ifade eder. Fıkıh ilminde ihtilaf, icma ve ittifakın zıttı olarak kullanılmaktadır.İslami ilimlerin şekillenmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür.İmam Şafii müçtehidin muhalifini dinlemekten kaçınmamasını,böylece farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini sağlamlaştıracağını söyler.İslamda akaidde ve genel ilkelerde ihtilaf hoş karşılanmazken,fıkıhtaki ayrılıklar hoş karşılanmıştır. Müfessirlerimizin tefsirlerine baktığımızda da ihtilaf görürüz, bu doğal bir zenginliktir.Mesela İbn Ebi Hatim bir ayet ile ilgili ashab arasında farklı görüşler varsa her rivayeti kendi isnadı ile ayrı ayrı vermiştir.Veya alimler Kur'an'da bir ayetteki bir kelimenin ne anlama gelebileceği konusunda farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Derya Kırdar ilahiyat 1/B 10070173
İHTİLAF İhtilaf, bir meselede ayrı ayrı terimlerin ortaya çıkmasını karşılayan bir terimdir. İnsanlar akıl kullanma ve düşünme noktasında farklı kapasitelere sahiptir. Bu nedenlerle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır. İslam toplumunda ilk ihtilaf iki ana konuda çıkmıştır. Bunlar itikadi ve fıkhi konulardadır. İtikadi noktalardaki ihtilaf âlimler nezdinde kabul görmez çünkü Allah’ın varlığı ve birliği konusunda ki aykırı dünceler insanı dinden çıkarabilir. Fıkhi ihtilaf ise müsamaha ile karşılanmış ve ihtilafın dini yaşamayı kolaylaştırdığı vurgulanmıştır. Burada ihtilaf ve hilaf kavramları üzerinde durmak gerekirse; ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını hilaf ise her ikisinin de farklı olasını ifade eder.”Ümmetimin ihtilafı rahmettir.”hadisi bu şekilde algılanmalıdr.İhilaf müsbet bir meseledir ki buna en büyük Hz.Peygamberin Kur’an ve Sünnette cevabını bulamadıkları meselelerde sahabeye verdiği içtihad iznidir ki sahabe sahabenin Peygamber döneminde de ihtilafa düştüğü olmuştur.Daha sonra ilimlerde ki yelpaze genişledikçe, ilmi derinlik arttıkça alimler arasında ki ihtilafa her bir ilimde rastlanmaktadır.Mesela tefsir ilminde Ferra, Zuhruf 36-39. ayetleri tefsir ederken ‘meşrigayn’ kelimesinde ki ihtilaflı görüşleri nakleder. Bir görüşe göre ‘meşrigayn ‘kelimesinin manası iki doğu arası kadar uzaklık, kışın güneşin doğduğu yerle yazın güneşin doğduğu yer kadar olan mesafedir. Bir diğer görüş ise (Ferra’nın da tercihi) hen doğu hem batıyı ifade eden mesafedir. Çünkü Güneşin doğması batmasından daha şöhretlidir. Bence bu ve tür ihtilaflarun olması tefsir ve diğer ilimler için bir zenginlik olarak değerlendirilmelidir. NURDAN ORÇİN 10070201
bir konuda birden farklı görüşlerin olmasına ihtilaf denir.hilafla eş anlamlı olarak kullanılsa da aralarında fark vardır ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olması,hilaf ise her ikisininde ayrı olmasıdır.literatürde iki farkli ihtilaftan bahsedilir.birincisi iki kişiden birinin görüşünün diğerininkine aksi oması yani görüşsel ihtilaf. ikincisi ise iki şeyden birinin diğerinin yerini tutmasının imkansızlığı yani cinsler ihtilafıdır.kuran ve hadislerde ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmış,daima birlik olmak tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir.islam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkıh hükümleri baz alınarak değerlendirilmiş inanç konularında da birinin haklı diğerinin hatalı olduğu ifade edilmektedir.fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabil bir kavram olarak kullanılmakta.islam tarihinde ilk ihtilaf halife seçiminde yaşanmıştır. fikir alışverişi ihtilafdoğrunun bulunmasında önemlidir.
İHTİLAF Maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasına denir Hilaf ise her ikisinin de ayrı olmasını ifade eder. Hilaf delile dayanmayan aykırı görüştür , delile dayanan ise ihtilaftır.görüşler ihtilafı ve cinsler ihtilafı vardır. İhtilaf genelde inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere 2 ayrı alan için değerlendirilmiştir. Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın zıddı bir kavram olarak kullanılmıştır. Kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının “müctehedün fih” denilen ictihada açık konularda çeşitli sebeplerle ayrı görüşler benimsemesini ifade eder. Ashab peygamber döneminde bile ictihadi hükümlere ihtilaf eder ancak Hz.Peygambere müracaat ederek ihtilaflarını hallederlerdi. İslami ilimler teşekkül ettikten sonra fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür.bir müctehid muhalifinin neye dayanarak görüş ileri sürdüğünü ve terkettiği görüşü niçin terkettiğini anlamak için gayret sarfetmeli ve insaflı olmalıdırki kendi kabullendiği görüşün benimsemediği görüşten üstünlüğünü anlayabilsin. Ehli kıble ise dinde ihtilafın olmadığını savunmuştur.ihtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kuranda müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. Ayrıca aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasiteleri ile ihtilafa düşmeleri normaldir.
İhtilaf Genel olarak bir konuda farklı görüşlerin ortaya çıkmasına denir. Terim olarak ise söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmaktır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ise ihtilaf denir. Delilsiz ihtilaf söz konusu değildir. Ümmetimin ihtilafı rahmettir hadisi aslında ilimler, sanatlar gibi çeşitli bilim dallarıyla ilgilenmesidir. Bu hadisi genelde yanlış yorumlamışlardır. Olumsuz manalarda kullanılmış birlik beraberlik yok sayılmıştır. Tabi peygamber vefatından sonra fıkhi alanda birçok ayrılıklar çıkmıştır. Çünkü sahabe ne zaman ihtilafa düşse peygambere danışırdı. Onun vefatıyla herkes kendi doğrusunu yaşamaya başladı. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kuranda bulunan müteşabih, müşterek, mecazi lafızlar varlığı insanların ihtilafı için ayrı bir zemindir. Çünkü herkesin farklı yorum gücü vardır. Hz. Peygamber sahabeye içtihat izni vermiştir ve bununla beraber ihtilaf da kapıyı aralamıştır. Hatta denilmiştir ki içtihatta isabet edenin iki isabet edemeyenin de tek sevap alması aynı kapıdadır. Ancak dinin fürû meselelerine ihtilaf açıktır. Akaid ve genel ilkelerde ihtilaf hoş karşılanmazken fıkhi konularda bu biraz daha serbesttir. Fıkhi konuların ihtilafının bazı sebepleri olarak: usul faklılığı, usulün meselelere tatbikinin farkı, hadisin müçtehide ulaşıp ulaşmaması, içtihada dayalı hükümlerin zaman ve yer değişiminden dolayı içtihatların değişimi gibi sebepler sayılabilir. Genel olarak ihtilafı rahmettir çünkü islamda çeşitlilik iyi bir şeydir. Sanat konusunda olsun ilim konusunda olsun fen konusunda olsun ancak bazıları da ihtilafı farklı anlayarak tehdit olarak görmüş ve çözüm olarak çeşitli usuller teklif etmiştir. İhtilaf kavramına ilişkin birçok eser kaleme alınmıştır. fatıma zehra gönüldenk 10070122 ilahiyat 1-b
İHTİLAF Sözlükte, geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek anlamındaki half kökünden türemiştir. Masdar ve isim olarak ,bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi ,gidip gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek,karşı gelmek,eşit olmamak,görüş ayrılığı,anlaşmazlık gibi manalara gelir. Terim olarak ihtilaf,söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir. İhtilaf,farklı bir görüşe sahip olma,farklı görüşlerden birini benimseme anlamı taşımasına mukabil;hilaf ise diğer görüşlere karşı bir tavır alışı ifade eder. İhtilaf, maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını;hilaf ise,her ikisinin de ayrı olmasını ifade eder. İnsanların doğuştan getirdikleri tabii farklılıklar,ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları,siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar gibi delillerin karşıtlığı bu konulardan bazılarıdır. Yaratılıştan olması bakımından tabii ihtilaf diye de adlandırılabilecek olan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiş,inanç konularında taraflardan sadece birinin haklı,diğerinin hatalı olduğu ifade edilmekle birlikte genellikle iki ayrı kategori ortaya konmuştur.
İHTİLAF MADDESİ Sözlükte biri diğerinin yerine geçmek ve geride kalmak anlamındaki harf kökünden türeyen ihtilaf, mastar ve isim olarak bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek gibi anlamlara gelir. Terim olarak söz ve davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir. İhtilaf ve hilaf terimleri birbirinin yerine benzer bir şekilde kullanılmıştır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ise ihtilaf ednilmiştir. İslami literatürde ihtilaf terimi altında bir çok konuya temas edilmiştir. İnanın doğuştan getirdiği tabi farklılıklar, ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları, siyasi muhalefet gibi konular. Kur-anda ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamında kullanılmış, daima birlik olmak, tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. İhtilaf dini konularda inanç konuları ve fıkhi konular temelde iki farklı olanı göz önünde bulundurulanı ele almıştır. İnanç konularında sadece birinin haklı, diğerinin hatalı olduğu ifade edilir. Bazı konularda ihtilaf bitad sayılmıştır. (Allah’ın sıfatları Kaza ve Kader gibi) İslam dünyada ortaya çıkan ilk ihtilafın Sekife günü halife seçiminde yaşanan bazı uygulamaları sebebiyle Hz. osmanın hilafetinin son günlerinde ortaya çıkan Resulullahın vefat edip etmediği ve ardından nereye defnedildiği konusu ve ya Hz.Peygamberin Ölüm döşeğinde iken tavsiyeleri için kağıt kalem istemesi ve Hz.ömerin hastalığının etkisiyle bu istekte bulunduğunu söylemesi üzerine yanşan ihtilaftır. Hz.Peygamber döneminde sorular kendisine sorulup çözülüyordu. Peygamber Efendimizin Vefatından sonra ise herkes kendi görüşünü benimsemiştir. İslami ilimlerin teşekkür etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkhi ilminin bir gereği olarak görülmüştür. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur-an da Müteşabi, Müşterek ve mecazil lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. Fıkhi konularda ihtilafın sebepleri; usul farklılığı, usulun meselelere tatbikinde farklılık, Hadisin ulaşıp ulaşmaması, ictihada dayalı hüküm verilmemiş konularda şartların değişmesi sebebiyle. Genel Müslüman kitlesi ihtilafta rahmet görmüştür. İçtihadda isabet edene iki sevap, hata edenede bir sevap verilmesi. İhtilafların İslam toplumu için ciddi tehlike olarak gören alimlerimiz, siyasetçilerimiz bulunmaktadır ve bunun için bazı usuller teklif etmişlerdir. Hicaz ve ırak ekolleri hatta aynı ekolun mensupları arasında pek çok fıkhi ayrılıkların bulunduğu bilinmektedir. Yakın dönemde Sünni-şii yakınlaşmasını sağlamak için suni ülemadan Muhammed abduh, öğrencisi reşit rıza, Mustafa es-sıbai ve musa carullah; şii dünyasından Muhammed el-halisi, şerefeddin-i amili, seyyid ahmed-i kesrevi gibi alimler bazı çağrışmalar yapmışlardır. Klasik ve çağdaş eserler bu konuda ele alınmıştır ERHAN KELEŞ/10070161 1/B
İHTİLAF Sözlük anlamı itibariyle geride kalmak, gidip gelmek, karşı gelmek manalarına gelmektedir. Terim manasına gelince birinin takip ettiği yoldan başka bir yolu takip etme anlamını ifade etmektedir. İhtilaf kelimesi ayetlerde ve hadislerde olumsuz manada görülmüştür. Aykırı görüş sayılan ihtilaf, peygamber efendimiz zamanında ona karşı ihtilafta bulunanlar Kur’an’da kınanmıştır. Ama objektif bakıldığında her insan ister istemez ihtilafta bulunmaktadır. Çünkü herkesin kendine göre anlama dünyası vardır. Peygamberimizden sonra bu fikir ayrılıkları artmış hatta çok bir zaman geçmeden mezhepler ortaya çıkmıştır. Her ne kadar ihtilafa karşı görüşte olan alimlerimiz bulunsa da peygamberimiz zamanın da ki içtihat ihtilafın temelini oluşturmaktadır. Ayrıca ihtilafı kabul etmeyen alimlerde bir ihtilafta bulunmuşlardır.:) İhtilafın en temeli insanların yaratılışında ki zihnin farklı işlemesidir. Doğru kullanıldığın da bu İslamı zenginleştirir ve olumlu yönden etkiler. Peygamberimiz de ihtilafı destekliyerek Müslümanın ihtilafı rahmettir buyurmuştur. Yasemin köse no:10070186
YASEMİN DEMİR 10070156 1 B İHTİLAF BİR MESELEDE AYRI AYRI GÖRÜŞLERİN ORTAYA ÇIKMASI ANLAMINDA TERİM. SÖZLÜKTE GERİDE KALMAK VE BİİRİ DİGERİNİN YERİNE GEÇMEK ANLAMINDAKİ HALF KÖKÜNDEN İHTİLAF MASDAR VE İSİM OLARAK BİR ŞEYİN DİGER BİR ŞEYİN PEŞİNDEN GELMESİ GİDİP GELMEK AYRI GÖRÜŞE SAHİP OLMAK ÇEKİŞMEK KARŞI GELMEK EŞİT OLMAMAK GÖRÜŞ AYRILIĞI ANLAŞMAZLIK GİBİ MANALARA GELİR. TERİM OLARAK İHTİLAF SÖZ VEYA DAVRABIŞTA BİRİNİN TUTTUGU YOLDAN BAŞKA BİR YOL TUTMAK DEMEKTİR. İHTİLAFIN DAHA ÇOK FARKLI BİR GÖRÜŞE SAHİP OLMA FARKLI GÖRÜŞLERDEN BİRİNİ BENİMSEME ANLAMI TAŞIMASINA MUKABİL HİLAFIN DİGER GÖRÜŞLERE KARŞI BİR TAVIR ALIŞI İFADE ETTİĞİ SÖYLENEBİLİR.
İHTİLAF İhtilaf;maksat aynı olmakla birlikte yöntem farklılığını ; hilaf ise maksadın da yöntemin de farklı olmasını ifade eder. İhtilaf kesbi ve gayri kesbi olmak üzere ikiye ayrılır. Kesbi ihtilaf iki hasmın görüşünün farklı olmasını ; gayri kesbi ihtilaf ise iki şeyden birinin diğerinin yerini tutmasının imkansızlığıdır. İhtilafın meşruiyeti İslam alimleri tarafından asırlardır tartışılagelmiştir. İslam’da akaid ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmaz ve fakat fıkhi konulardaki ihtilaflar müsamaha ile karşılanabilir. Fıkhi konulardaki ihtilafların bazı sebepleri ; usul farklılığı, usulün meselelere tatbikindeki farklılık, hadisin ulaşıp ulaşmaması, ictihada dayalı hüküm verilmiş bir konuda zamanlaşartların değişmesi vb gibi konulardır. Beyza Betül GÖKTAŞ / 1-B 10070119
İhtilaf Sözlük anlamı olarak ; geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek anlamına gelir.İsim olarak ise ; bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi , gidip gelmek … anlamlarına gelir. Terim olarak ise ; söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamına gelir. İhtilaf;maksat aynı olmakla birlikte yöntem farklılığını ; hilaf ise maksadın da yöntemin de farklı olmasını ifade eder. Fıkhi konulardaki ihtilafların sebepleri ; usul farklılığı, usulün meselelere tatbikindeki farklılık, hadisin ulaşıp ulaşmaması, ictihada dayalı hüküm verilmiş bir konuda zamanla şartların değişmesidir. Talip SERT 1-B 10070217
İhtilaf Bir meselede ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamına gelir.Terim olarak ise,her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması demektir.Kur'an'da ve hadiste ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde itilaftan kaçınılması emredilmiştir.İslam düşüncesinde ihtilafın meşruiyeti inanç koularında ve fıkhi konularda idi.İnanç konularında taraflardan sadece biri haklıdır.Burada Allah tealanın birliğine,kudretine zeval getirecek bir görüş kabul edilemez.İslam tarihinde ihtilaflar halifelik seçimlerinde başlıyor.Hz.Osman'ın şehid edilmesine kadar varan bu görüş ihtilafları İslam'ın yasakladığı ihtilafdır.İtilafdan rahmet hayır işlerde yarışmadaki çeşitlilik ve gayret ile olabilir. M.Yusuf Mahitapoğlu/Hazırlıklı İlahiyat 1-B 10070192
İHTİLAF: Sözlükte geride kalmak, biri diğerinin yerine geçmek, çekişmek, karşı gelmek, görüş ayrılığı manalarına gelir. Terim olarak ihtilaf söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir. İhtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını hilaf ise her ikisinin de ayrı olmasını ifade eder. Literatürde kesbi ve gayri kesbi (tabii) olmak üzere iki farklı ihtilaftan söz edilir. Gayri kesbi ihtilaf diye adlandırılan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış daima birlik olmak tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. Peygamberin açıklamalarında sonra hala ihtilaflarını sürdürenler ise birçok ayette kınanmıştır. Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifak mukabili bir kavram olarak kullanılmaktadır. İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilafın sakife günü halife seçiminde bazı uygulamaları sebebiyle Hz.Osman’ın ve Hz. Ömer’in sözlerinden dolayı çıktığı söylenir. Ashab resulullah döneminde bile ictihadi hükümlerde ihtilaf eder. Ancak Hz. Peygamber’e müracaatla ihtilaflarını hallederlerdi. Resuli Ekrem’in vefatından sonra bir ara bulucu kalmadığı için artık herkes kendi görüşünde devam etmiştir. Sahabe farklı İctihadları tenkid etmekle birlikte muhaliflerine karşı geniş bir tahammül ve hoşgörü sahibiydi. İstişare kararlarına da ayrı bir önem vermekteydi. İslami ilimlerin teşekkül etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşabih müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. İctihadda isabet eden kimsenin iki, hata edenin bir sevap kazanacağını ifade eden hadis de bunun delilidir. İslam’da itikat konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müctehidler arasında çıkan görüş ayrılıklarına müsamaha gösterilmiştir. Bu İslam aleminde geniş kabul görmüştür. Osmanlı devrinde ise bazı istisnai konular dışında Hanefi mezhebine göre hüküm veriliyordu. Farklı mezheplerden Müslümanların yaşadığı bölgelerde mezhep alimleri arasından biri hakem tayin edilerek hüküm veriliyordu.
İHTİLAF Sözlük anlamı: Ayrı görüşe sahip olma, görüş ayrılığı, anlaşmazlık gibi manalara gelir. Terim olarak: Söz veya davranışta başkasının tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak. Hilaf ihtilafla aynı kökten gelir. İhtilafla hilaf arasında ince bir fark vardır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ihtilaf denmiştir. İhtilaf ‘görüşler ihtilafı’ ve ‘cinsler ihtilafı’ olmak üzere ikiye ayrılır. Yaratılıştan olması bakımından ‘tabii ihtilaf’ varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Bu tür ihtilafın dünya ve ahiret nizamının esasını teşkil ettiğini belirten bazı alimlere göre ‘ümmetimin ihtilafı rahmettir’ hadisi ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmasını ifade eder. Tabii ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir. Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılıkları da bu kapsamda değerlendirilmelidir.İslamda ilk olarak ihtilaf iki ana konuda çıkmıştır. Bunlar inanç ve fıkhi konulardır. İnanç konusunda ihtilaf alimler tafından hiçbir şekilde kabul edilmemiştir. Fıkıh konusunda ihtilaf çoğu alim tarafından kabul edilmiştir.Kur'an ve hadiste ihtilaf hep olumsuz anlamdadır. Ve bundan sakınılması gerektiği ifade edilmekte. Ümmügülsüm Gümüş 10070127 1-B
GÜLŞAH KALEÖZÜ / 10070137 İhtilaf sözlükte; karşı gelmek, eşit olmamak, görüş ayrılığı, anlaşmazlık anlamlarına gelmektedir. Terim olarak ise söz veya davranışta ise birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak, her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olmasıdır. İhtilaf ile hilaf arasındaki fark; İhtilaf; Daha çok farklı görüşlerden birini benimseme ve amaç aynı yöntem farklıdır. Hilaf; Diğer görüşlere karşı bir tavır alma ve amaç ve yöntemin ayrı olmasıdır. İhtilaf ikiye ayrılır: 1-Kesbi ihtilaf; Fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıklarını kasteder. 2-Gayri Kesbi İhtilaf; Cinsler ihtilafı, varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Bu tür ihtilaf dünya ve ahiret zamanının esasını teşkil eder.
İHTİLAF Bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında terim. İnsanların doğuştan getirdiği tabi farklılıklar ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları siyasi muhalefetle anlaşmazlıklar ihtilaful hadis terkibinde olduğu gibi delillerin karşıtlığı bu konulardan bazılarıdır. Fıkhı konularda ihtilafların sebeblerinden bazıları şunlardır. Usul farklılığı Usulun meseleri tatbikindeki farklılık Hadisin ulaşıp ulaşamaması İçtihada dayalı hükümlerin verilmiş olduğu konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle mü eten id ferin içtihadlarında değişiklik olması. RABİA KOÇAK İLAHİYAT 1 B
İHTİLAF Terim olarak ihtilaf söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.İhtilaf farklı bir görüşe sahip olma , farklı görüşlerden birini benimseme anlamı taşır .Hilaf kelimesi ise diğer görüşlere karşı tavır alma anlamı taşır.İhtilafta maksat aynıdır sadece yöntem farklıdır hilafta ise her ikisi de ayrıdır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf , delile dayanan ayrı görüşe de ihtilaf denilmiştir. İhtilaf inanç ve fıkhi konular olmak üzere iki başlıkta değerlendirilmiştir.İnanç konusunda ihtilafın olması bidat olarak değerlendirilmiş.Fıkhi konulardaki ihtilaflar ise farklı düşüncelerin çakışmasıyla zengin bir ortam oluştuğundan ve ortaya doğrular çıktığından bir sorun değil zenginlik olarak düşünülmüştür.Fıkhi konularda usul farklılığı, usulün mesellere tatbikteki farklılığı, hadisin ulaşıp ulaşmaması ve içtihada dayalı hüküm verilen konularda zamanla şartların değişmesi gibi konularda ihtilaf yaşanmıştır.Ayet ve hadislerde kullanımına baktığımızda ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmıştır . İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilaf sakife günü halife seçiminde yaşanmış.Şahıslar arasındaki fıkhi ihtilaflar ise başlangıçtan beri vardır. Ashab Resulullah döneminde bile içtihadi hükümlerde ihtilaf etmişler fakat bu ihtilaflarını efendimize müracaatla halletmişlerdir .Efendimizin vefatından sonra ise artık herkes kendi görüşünde devam etmiştir. Ortaya çıkan yeni meselelerde her biri diğerinin muhalafetini caiz görmüş ve engellemeye çalışmamıştır bütün özel hükümlerde icma olmasını beklememişlerdir.
İHTİLAF •İhtilaf, bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkmasıdır. •Kuran da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır. •İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafların meşruiyeti iki farklı anlamda değerlendirilmiştir. •Allah’ın varlığı ve birliği konusundaki ihtilafların insanları İslam dışına çıkaracağında ittifak varken Allah’ın sıfatları ve iradesi, kaza ve kader konularındaki aykırı yaklaşımlar bidat olarak değerlendirilmiştir. •Fıkıh ilminde ihtilaf ise ehil kişilerin ihtilafa açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade eder. •İslami ilimlerin ortaya çıkmasıyla ihtilafların fıkıh ilminin bir gereği olduğunu görüyoruz. Nitekim Kuran da aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasitelere sahip bulunmaları sebebiyle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır. •Ashap Peygamberimiz döneminde bile ictihâdi hükümlerde ihtilaf etmiş ancak Peygamberimize müracaatla ihtilaflarını halletmişlerdir. .Kuran da müteşâbih müşterek ve mecâzî lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. •İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. •Nitekim Hz. Peygamberin vefatından sonra da ashap ihtilafta kalmış herkes kendi görüşünü devam ettirmiştir. •Sahabeler farklı ictihatları tenkit etmekle birlikte muhaliflerine karşı geniş bir tahammül ve hoşgörü sahibi olmuşlardır.
İHTİLAF İhtilaf isim olarak bir şsyin bir şeyin peşinden gelmesi,gidip gelmek ayrı görüşe sahip olmak ,çekişmek ,karşı gelmek ,görüş ayrılığı,anlaşmazlık gibi manalara gelir.Kuranda ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış daima birlik olmak tefrika ve ayrılıktan kaçınmak emredilmiştir.Bir çok ayette ihtilafa düşen insanlar için Peygamberlerin gönderildiği ifade edilmiştir.Peygamberin açıklamalarından sonra hala ihtilaflarını sürdürenler ise bir çok ayette kınanmış ve nihai hükmün ahirette bizzat Allah tarafından verileceği belirtilmiştir.NESİBE SARIGÜL İLAHİYAT 1-B 10070209
İHTİLAF Bir mesele hakkında farklı görüşlerin olmasına denir. Sözlük anlamı ‘ ayrı görüşlere sahip olmak, çekişmek, karşı gelmek’ manaları vardır. Terim anlamı ise ‘ söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yolu tercih etmek’ tir. İhtilafla hilaf kelimeleri her ne kadar aynı kelimeler gibi kullanılsa da aslında aralarında ince bir fark vardır. İhtilaf farklı görüşlere sahip olma anlamına gelirken; hilaf diğer farklı görüşlere karşı bir tavır alış anlamına gelmektedir. Yani ihtilaf ortak paydada farklı paylara sahip olmak; hilaf ise her ikisinin de farklı olması durumudur. Literatürde iki farklı ihtilaf kavramı vardır. Bunlara el-Asakiri ve ibn Akil ‘görüşler ihtilafı’ ve ‘cinsler ihtilafı’ demektedirler. Görüşler ihtilafı: isminden de anlaşılacağı gibi birinin görüşünün diğerinin görüşüne uymama hali. Cinsler ihtilafı: kıyaslanan iki şeyin birbirlerinin yerini tutmaması. Hz. Peygamberin ‘ümmetimin ihtilafı rahmettir.’ Hadiste geçen ihtilafın ilim ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olması şeklindedir. Kur an da ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmış daima ihtilaftan kaçınıp birlik olma yolunda gidilmesi istenmiştir. İslam tarihindeki bazı ihtilaflar şunlardır: sakife günü halife seçiminde yaşanan, Hz. Osman ın hilafetinin son dönemlerinde ortaya çıkan, Hz. Peygamberin vefat edip etmediği gibi. Hz. Peygamber döneminde bile ihtilaf ederler ancak Hz. Peygamberin görüşünde birleşirlerdi. O vefat ettikten sonra artık bir bütünleyici kalmadığı için herkes kendi görüşünde ilerlemiştir. Fakat bu ihtilaf halinde kimse kimseyi incitmez, hoşgörülü davranırlardı. İmam Şafii ye göre ihtilaf berekettir. Çünkü karşı tarafın ihtilaf etmesi halinde kendi yanlışlarını görebilir veya düşüncelerini daha da sağlamlaştırabilir. Yeter ki insaflı olsun ki kendi görüşünü diğerinden daha üstün olsun. Ahmet bin Hanbel de ihtilafın olumlu bir şey olduğu düşüncesindedir. Yine Hz. Peygamberde Kur an ve sünnette cevabını bulamadıkları konularda sahabeye verdiği ictihad izninin de ihtilafa sebep olacağını bilmektedir. İhtilafın tamamı kötü olsaydı şeriatın naslarda açıkça belirtilen anlamında ihtilafın da caiz olmaması gerekirdi. Nassta emsali caiz olan ictihadda da caizdir. Fıkhi konulardaki ihtilafın sebeplerinden bazıları şöyledir: 1. Usul farklılığı 2. Usulün meselelere tatbikinde farklılık 3. Hadisin ulaşıp ulaşmaması 4. İctihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi kişilerin ictihadlarında değişiklik olması. Şimdi bunları kısaca açıklayalım: 1. Açıkça bir nass bulunmaması halinde re’y, kıyas gibi konularda müctehidler arasında tartışmalı olan delillerin hükme esas alınıp alınmaması ile ilgili temel anlayış farklılıkları. 2. Aynı usul benimsenmiş olsa bile karşılaşılan meselede bu usulün nasıl uygulanabileceğine ilişkin olarak ortaya çıkan ayrılıklardır. 3. Bir hadisin çok az kimse tarafından rivayet edilmesi durumunda o hadisin müctehide ulaşmaması ya da sahih olmayan yollardan ulaşması ya da birine ulaşıp birine ulaşmaması ya da her müctehidin kendine ulaşan hadise göre hüküm vermesi. 4. İctihada dayalı bir hüküm verilmiş konularda zamanla şartların değişmesiyle ictihadda da değişiklik olması. Özet itibariyle ihtilaf bir rahmet sayılmış. Hangi yoldan olursa olsun farketmez birini izlediğimiz sürece varış noktasının aynı olduğunu belirtmiştir. Memlüklüler döneminde her merkeze dört mezheb kadısı göndermiş; Osmanlı ise Şafilerin çok olduğu yerlerde o görüşün kadılarını, genelde halk Hanefi olduğu içinde Hanefi kadılar göndermiştir. Ömer bin Abdulaziz döneminde bir birlik sağlanmasını söyleyen bir alime halife Ömer bu durumu hoş karşıladığını belirmiştir. İbnu’l Mukaffa’a ise daha sistematik bir düşünceyle ortaya çıkmış ve devlet eliyle herkesi ortak paydada toplamayı öngörmüş fakat siyasi otoritenin görüşüne ters düştüğü için reddedilmiş. Harun Reşid zamanında bu farklı görüşlere çözüm olarak Başkadı Ebu Yusuf a vergi ve ceza hukuku konularına dair olarak kitabul harac ı yazdırdı. Yine Sünni, şii ayrılıkları içinde ortak noktalar aranmıştır. Ayşegül Göktaş ilahiyat 1/B 10070118
10070175 ESMA KOÇ
YanıtlaSilHAZIRLIKLI İLAHİYAT 1\B
İlk olarak ihtilafın terim anlamını söyleyerek başlayalım. İhtilaf: söz ve davranışta tutulan yoldan başka bir yol tutmak. İslamda ilk olarak ihtilaf iki ana konuda çıkmıştır. Bunlar inanç ve fıkhi konulardır. İnanç konusunda ihtilaf alimler tafından hiçbir şekilde kabul edilmemiştir. Niçin? İki farklı görüş kabul edilmeyip biri seçilmek zorundadır. Yaratıcıya inancın tek bir yolu olup diğer görüş insanı islam dininden çıkarır. Fıkıh konusunda ihtilaf çoğu alim tarafından kabul edilmiş ancak kabul etmeyenlerde olmuştur. Kabul etmemelerinin sebebi Allah’ın kitabının bir tane oluşu ve peygamberimizin sünnetinin tek oluşu ihtilafı kabul etmez ve tek bir yol olduğunu bildirir demişlerdir. Fıkıhda ihtilafı kabul edenler içtihada açık konularda uygulama farklılığı olmuştur. Peygamberimiz döneminde de olmuş ancak peygamberimiz orta yolu bulmuştur. Peygamberimizden sonra ise sahabe bunu hoşgörü içinde karşılamıştır ve muhalifini dinlemiştir. Niçin? Kendi görüşünün temelini sağlamlaştırmak için veya göremediği incelikleri fark etmek için. Daha sonraki dönemlerde farklı ilim dallarınada ihtilaf girmiştir. Tefsir ilmi bunlardan birisidir. Müfessirler tefsirlerinde diğer müfessirlere karşıtlıklarını belirtmişler, nedenini niçinini dile getirmişler. Misal olarak Er-Razi’nin TEVBE SURESİ 31. Ayette ; ayetin hemen başındaki hıbır –habır kelimesinde alimler ihtilafa düşmüşlerdir. Razi tefsirinde Ebu Heyseme’nin , Bağdat alimlerinin görüşlerine yer vermiştir. Kimi rahibe olarak mana vermiş ,kimi Yahudi alimlere kullanmış , kimi ehli kitap alimlerine kullanmıştır. İbn Ebi Hatim yine tefsirinde ihtilaf görüşlere yer vermiştir. İhtilaf müsbet bir şey olup, aklı olan insanların yapması, düşünmesi kaçınılmazdır.
İHTİLAF(I)
YanıtlaSil*Sözlükte geri kalmak,masdar ve isim olarakta gidip gelmek,ayrı ayrı düşünceye sahip olmak,anlaşmazlık,karşı gelmek gibi manalara gelmekte.
*Kur'an-ın bir çok ayetinde geçen ihtilaf sözcüğü hadislerde de aynı manalarda kullanılmakta.
*Terim olarak da ihtilaf sözcüğü,sözümüzde veya hareketimizde birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak manalarına gelmekte.
*İhtilaf söcüğü ile aynı kökten gelen hilaf sözcüğünü birbiri ile karıştırmamalıyız.
*İhtiaf yukarıdaki manaları taşımasına rağmen hilaf sözcüğü diğer görüşlere karşı bir tavır almamızı ifade etmekte.
*Bunlardan alıyoruz ki delile dayanan görüşümüze ihtilaf,dayanmayan görüşümüze de hilaf denir.
**İsalmda ,ihtilaf kavramı çok konuya temas etmekte.
*Çünkü insanlar yapısı gereği farklıdır,görüşleri,halleritakrirleri hep başka başkadır.
*İslam kaynaklarında ihtilaf,kesbi ve fayri kesbi olarak iki kavramdan bahsedilir.
*İnsanın yatılışından,gayri kesbi ihtilaf insanların zatları ile ilgili ayrılıklardır.
*Buna göre''Ümmetimin ihtilafı rahmettir.''hadisi insanların farklı yönlere yönelmelerine işaret eder.
*Kesbi ihtilaf ise şahıslar arasındaki görüş ayrılıklarıdır.
*Fıkhi mezheplerdeki görüş ayrılığı gibi.
**Kur'an ve hadiste ihtilaf hep olumsuz anlamdadır.
*Ve bundan sakınılması gerektiği ifade edilmekte.
*İhtilafa düşen milletler içinde nebiler gönderildiği ifade edilmekte Kur'an-da.
*Allah'ın nebilerinden sonra da ihtilafa düşenler kınanmıştır Kur'an-da.HAZIRLIKLI İLAHİYAT/B MEMET GÖKÜLÜ 10070120
İHTİLAF(II)
YanıtlaSil**Dini konuda ihtilaf ise inanç konuları ve fıkfi hükümlerdedir.
*İnanç konusundaki ihtilafta biri haklı,biride hatalıdır.
*Fıkhi konulardaki ihtilaf iseicma ve ittifakın karşılığı olarak kullanılmakta.Kur'an ve sünnette birleşen alimler,içtihada açık konularda farklı görüşlere sahip olabilmekte.
**İslamda ilk ihtilaflar peygamberimzin vefatından sonra halife seçiminde,peygamberimizin vefat edip etmediği ve peygamberimiz hasta yatağında iken vasiyet için kağıt-kalem istemesi ve Hz.Ömer'in bunu peygamberimizin hastalığı sebebiyle söylediğini ifade etmesidir.
*İslamdaki bu ihtilaflara rağmen bireyler arasındaki ihtilaf her zaman olmuştur.
*Bu sahabe çağında da vardı ve anlaşmazlıkta peygamberimize sorup,sorunu gideriyolardı.
*Peygamberimizde sonra ihtilaflar arttı ve herkes kendine göre,kendi içtihadına göre hüküm vermeye başladı.
*Peygamberimizden sonra ihtilafın artacağını şu örnekle daha iyi anlayabilriz;
-Zahiri olan nassın mücmel nass olarak anlaşılması ise ihtilafların doğmasına sebeb olmuştur.Bu olgu üzerine düşünen Hz.Ömer kendi kendine şu soruyu yöneltmitir.
''Peygamberi tek,kıblesi eynı olan bu ümmet nasıl olurda ihtilafa eder?''
O bu soruyu İbn-i Abbas'a da sormuştur:İbn-i Abbas'ın cevabı şöyledir:''Ey mü'minlerin emiri,biz öyle bir toplumuz ki Kur'an bize inzl olundu;biz de onu öylece okuduk(öğrendik).Kur'an-ın ne için,hangi konuda,ne sebeble inzal olunduğunu biliyorduk.Ancak bizden sonra öyle toplumlar gelecek ki Kur'an-ı okuyacaklar,ama hangi konuda ve ne sebeble indiğini bilmeyecekler.O sebeble herkesi bir re'yi olacak.Kur'an ayetleri hususunda herkesin bir re'yi olunca da ihtilafa düşecekler.İhtilafa düşünce de birbirleriyle çatışacaklar.''
Hz.Ömer,İbn-i Abbas'ın bu cevabını pek beğenmez ve bunu da ona söyler.Ama sonradan üzerinde düşünür ve İbn-i Abbas'ın ne demek istediğini anlar.Onu çağırtarak bu açıklamasını anladığını ve takdirle karşıladığını söyler.''(Kur'an ve Bağlam sayfa no:190)
*Hz.İbn-i Abbas'ı işaret ettiği bu ihtilaf,fıkfi konularda hicri I.asırda kendini göstermiştir.
*Bu ihtilaflar konusunda, bazı mezhepler,fırkalar ihtilafın olduğunu kabul etmişler azıları ise kabul etmemişlerdir.
Örneğin İbn-i Hazm,din ihtilafın caiz olmadığını ifade ederken bunu da Allah ve peygamberinin emrine muhalefetin caiz olmadığını ve peygamberimizin aracılığıyla gelende çelişme olmadığını belirtmiştir.
HAZIRLIKLI İLAHİYAT/B MEMET GÖKÜLÜ 10070120
İHTİLAF(III)
YanıtlaSil**İhtilafın kabul edenler Kur'an-daki müteşabih,müşterek ve mecazi ifadelerin ihtilafa sebeb olduğunu belirtmişlerdir.
**İnsanlar Kur'an ve sünnette bulamadığı şeyileri içtihad ederek bulmuşlar,
*Herkesn farklı bi şey bulabilmiş,bu doğal bi şeydir.
*Peygamberimizin ''içtihadda eden kimsenin iki,hata edenin bir sevap kazanacağını''ifade eden hadiside buna işaret etmiştitr.
*Akaidde ise ihtilaf hoş karşılanmamış ama fıkhi konularda müçtehidlerdeki görüş ayrılığı müsamaha ile karşılanmıştır.
**İlk dönemlerdeki ihtilafı Malik Bin Enes şöyle tespit etmiştir:''Alimlerin ihtilafı bu ümmete bir rahmettir.Herkes kendisine doğru olana uyar,herkes doğru yoldadır ve herkes Allah'ın rızasını aramaktadır.''
**İhtilafı İmam Şafii'nin düşünceleri ile bitiriyom;''Müçtehid(her insan)'in muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektiğini,onu dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha sağlamlaştıracağini belirtir''
HAZIRLIKLI İLAHİYAT/B MEMET GÖKÜLÜ 10070120
Sözlükte ihtilaf kavramı 'geri kalmak' ,'bir diğerinin yerine geçmek' manalarında kullanılır.İhtilaf daha çok, farklı bir görüşe sahip olmak,farklı görüşlerden birini benimseme ve hilafın diğer görüşlere, karşı tavır almasıdır.
YanıtlaSilBir de tabi ihtilaf kavramı vardır . Bu kavram isminden de anlaşılacağı üzere ,varlığın zatından olan doğal farklılıklarıdır.
"Ümmetimin ihtilafı rahmettir. " hadisi bu bağlamda düşünülebilir.
Bunun açılımı şöyledir çünkü; ümmetin ilim ve sanatlarda herbirinin ayrı bir alana eğilim göstermesi rahmettir, berekettir.
Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılıkları da bu kapsamdadır.
Alimlerin ihtilafa düşmesi daha çok temel itikat ve inanç esasları dışındaki meselelerde, Kuran'ın ve sünnetin kesin bir hükümle sabitlemediği meselelerde ortaya çıkar.Bu meseleler lafızların,taşıdığı farklı manalarda anlaşılması,kıraat farklılıkları ve mezheplerin kendi görüşlerini destekleme gayretiyle yaptığı yorumlardan da kaynaklanabilir.Burada kıraat farklılığından dolayı ihtilaf yaşanan Al-i İmran Suresi 7. ayeti örnek verebiliriz.Ayette şöyle buyruluyor:"...Kalplerine bir eğrilik olanlar fitne çıkarmak ve onun olmadık yorumlarını yapmak için müteşabih ayetlerinin ardına düşerler.Oysa O'nun gerçek manasını ancak Allah bilir.İlimde derinleşmiş olanlar,"Ona inandık hepsi rabbimizin katındandır"derler..."Burada ihtilaf "Allah bilir ve ilimde derinleşmiş olanlar derken" kullanılan "vav" harfini bazıları atıf harfi olarak almış ve Allah lafzında durmamışlardır.Bu durumda, muteşabih ayetlerin Kuranın tabiriyle ilimde derinleşmiş olanların da anlayabileceği hükmü çıkarılmış ve buna İbni Cerir et-Taberi gibi ekseri alimimiz karşı çıkmıştır.Görüldüğü gibi zahirde küçük bir kıraat farkından dolayı bile ihtilafa düşülebilmiştir.
Kuran ve hadiste,ümmetin tefrikaya düşmememsi için ihtilaftan olumsuz ve kaçınılması gereken bir husus olarak bahsedilmiştir.Ashab Rasülullah’ın döneminde bile içtihadi hükümlerde ihtilaf eder, Hz. peygambere giderek bu ihtilafı giderirlerdi.Ashab bütün özel hükümlerde icma olmasını da savunmamıştır.
İmam şafii hazretleri ilmi icma ve ihtilaf olmak üzere ikiye ayırır.Kişinin asla muhalifini dinlemekten kaçmamasını, onu dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha da pekiştireceğini öğütlemiştir.
İmam Ahmed b.Hanbel de ihtilafı bir genişlik ve izin anlamında kullanmıştır.
Osman GÜL İLAHİYAT 1/B 10070123
Sayın GÜL örneğin ve yazın güzel olmuş...:)
YanıtlaSilSelamlar,
SilKOÇ, GÖKÜLÜ ve GÜL'ü ilk yazanlardan olduklarından tebrik ederim.
GÖKÜLÜ'nün arkadaşının blogunu okuyarak kanaatini belirtmesinden ise ziyadesiyle memnun oldum.
ANSerinsu
Teşekkürler kardeşim senin kadar derin malumat veremedik ama sen de ihtilafın farklı boyutlarını sahabe ve güzide alimlerimizden verdiğin örneklerle şahane aktarmışsın tebrikler...:)
Silve aleyküm selam değerli hocam teşekkürler
SilMehmet arkadaşımız gerçekten güzel açıklamış. çalışmalarından dolayı teşekkürler....
SilDeğerli hocamızın bu blogu açmasının nedeni de bu zaten.Herkes konu ile ilgili yönlere değinecek,değinmediği yönleri de diğer arkadaşlarınınkinden istifade ederek eksikliğini giderecek ve bilgisini müşahede edecek...)
YanıtlaSilİHİLAF MADDESİ
SilSözlükte “geri kalmak” isim olarak “ayrı görüşe sahip olmak,karşı gelmek, görüş ayrılığı” gibi manalara gelir.Bu anlamlarda geçen kelime hadislerde de aynı anlamlarda kullanılmış.Terim olarak “söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak” demektir.
İhtilaf ve hilaf terimleri bazen benzer ve eş anlamlı olarak kullanılsada ikiside farklıdır.İhtilaf daha çok “farklı bir görüşe sahip olma, farklı görüşlerden birini benimseme “ anlamı taşımasına mukabil hilafın “ diğer görüşlere karşı bir tavır alışı” ifade ediyor. Kısacası delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ise ihtilaf denmiştir.
İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilaf sakife günü halife seçiminde yaşandı.
Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabili bir kavram olarak kullanılmaktadır. İslami ilimlerin teşekkül etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür.
İslam’da usul (akaid) konularında ve genel ilkelerde (külliyat) ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmış.
Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış, daima birlik olmak, tefrika ve ihtilaftan kaçmak emredilmiştir.Ayetlerde genellikle dini inançlarla ilgili olarak grçiyor.Peygamberin açıklamasından sonra hala ihtilaflarını sürdürenler ise birçok ayette kınanmış.
Ayetteki kelime üzerine ihtilafa örnak La uksimu biyevmi’l-Kıyameti: Yoo, Kıyamet gününe yemin ederim.” (Kıyame: 75/1) Bazı alimlere göre bu ayetteki “La” fazladandır, kelamı takviye eder.Bazı alimlere göre ise aslidir ve nefiydir. Zira kıyamet bizatihi o kadar muazzamdır ki, onu izah etmek için yemine ihtiyaç yoktur.
Şimdi derste okuduğumuz tefsir metinleri çerçevesinde örnekler vereyim. وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ۗ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ İnsanlar arasında Allah’ı bırakıp da O’na ortak koşanlar vardır. Onları, Allah’ı severcesine severler. Mü’minlerin Allah’a olan sevgisi daha güçlü bir sevgidir. Zulmedenler azaba uğrayacakları zaman bütün kuvvetin Allah’ın olduğunu ve Allah’ın azabının pek şiddetli olduğunu bir bilselerdi! (BAKARA 2/165)
Taberi’nin tefsirinde bu ayet tefsir edilirken أَنْدَادًا(eşler) konusunda te’vil ehlin ihtilafa düştüklerini ve bir kısım tefsir alimlerin onu Allahın dışında ibadet edilen ilahlar olarak te’vil ettiklerini işledik.
اتَّخَذُواْ أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُواْ إِلاَّ لِيَعْبُدُواْ إِلَهًا وَاحِدًا لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ
(Yahudiler) Allah’ı bırakıp, hahamlarını; (hıristiyanlar ise) rahiplerini ve Meryem oğlu Mesih’i rab edindiler. Oysa, bunlar da ancak, bir olan Allah’a ibadet etmekle emrolunmuşlardır. O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. O, onların ortak koştukları her şeyden uzaktır.(Tevbe9/31) Razinin tefsirini işlerken bu ayet üzerine bir çok meselelerin olduğunu söyledik.Bu meselelerden biride fukahanın أَحْبَارَ kelimesinin kökü üzerinde ihtilafa düştüklerini ve yüzden bu kelime üzerinde tartışmalar yaptıklarını işledik.
M.SALİH IŞIKGÖR İLAHİYAT 1/B 10070134
İHTİLAF
YanıtlaSilSözlükte ; bir konudaki farklı görüş ve düşünüş, fikir ayrılığı.Terim ise söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti, inanç konuları ve fıkhı hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiştir.İnanç konularında taraflardan sadece birinin haklı diğerlerinin hatalı olduğu ifade edilmiş, inanç konularından ; yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi İslam dışına çıkaracağı hususunda İslam düşünürleri arasında ittifak varken, Allah’ın sıfatları ve iradesi kaza ve kader gibi konulardaki aykırı yaklaşımlar bidat olarak değerlendirilmiştir.Örnek olarak “Allah katında tek hak din İslam’dır.Daha önce kendilerine kitap verilmiş olan (Yahudi ve Hıristiyanlar) aralarındaki düşmanlık yüzünden ihtilafa düştüler.”(Al-i İmran 19)
Fıkıh ilminde ; ihtilaf icma ve ittifakın karşıtı bir kavram olarak kullanılmakta, Kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının içtihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı görüşler benimsemesini ifade etmektedir.Örnek olarak “ Ümmetimin ihtilafında rahmet vardır.” (Hadis)
Betül KARATAŞ 10070149 1/B
Az ve öz olarak güzel açıklamışsın...tebrik ederim
SilİHTİLAF
YanıtlaSilTerim olarak ihtilaf, ‘’söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak ’’demektir. Genellikle ihtilaf ve hilaf kelimelerini, aralarındaki ince farkı unutarak eş ve benzer anlamlarda kullanırız. Oysa ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı aynı zamanda delile dayalı olması demektir. Hilaf ise; maksadında yönteminde farklı olmasıyla birlikte herhangi bir delile dayanmayan aykırı görüşe denir.
Bilindiği gibi asırlar öncesinden zamanımıza kadar süre gelen ihtilaf meselesi insanların her zaman karşılaştıkları ve içerisinde bulundukları bir durumdur. Nereye varsak, nereye gitsek, kiminle dini konularda azda olsa hasbihal etsek aynı şey ‘’ihtilaf’’ göze çarpar.
Kur’an ve hadislerde genel olarak ihtilaf olumsuz karşılanmış ve uzak durulması emredilmiştir. Peygamberimizin bu hadisini bunun dışında tutmalıyız. ‘’ ümmetimin ihtilafı rahmettir’’ buradaki ihtilaftan murad, dinin asıl meselelerindeki ihtilaf olmayıp fer’i meselelerdeki ihtilaflardır. Nitekim böyle olmasaydı peygamber zamanında ashab fer’i meselelerde ihtilaf etmemiş olacaklardı. Fakat fıtratta olan ihtilaf o çağda da bariz bir şekilde yaşanmış ancak peygambere müracaatle halledilebilmiştir.
Fer’i meselelerdeki ihtilaf Müslümanlar için bir rahmet olmuştur. Buna en güzel örnek mezheplerdir. Mezheplerin farklı farklı olması herkesin kendi şartlarına göre bir mezhebi taklid ederek amel ve ibadetini yapması Müslümanlara kolaylık olmuştur.
İhtilafın meşrutiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşabih ,müşterek ve mecazi lafızların varlığını insanların ihtilafına sebep görmüşlerdir. İhtilafı meşru gören kimselerin yanı sıra ihtilafı islam toplumu için bir tehlike olarak gören alimlerimizde vardır.
Sonuç olarak dinin füru meselelerinde ihtilaf yasaklanmış değildir. NASTA EMSALİ CAİZ OLAN İCTİHADDA DA CAİZDİR…
AYŞEGÜL KAYMAZ 10070158 1/B
İHTİLAF
YanıtlaSilBir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında bir terimdir.Half kökünden türeyen ihtilaf bir şeyin diğer bişeyin peşinden gelmesi anlamını taşır.Terim olarak:Her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması demektir.İhtilaf,maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını ifade eder.Delile dayanan görüştür.Literatürte kesbi ve gayrı kesbi olmak üzere iki tür ihtilaftan söz edilir.Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir.Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılığı gibi.
Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış İhtilaftan kaçınmak emredilmiştir.İhtilaflara düşen insanlar için peygamberler gönderildiği belirtilmiştir.Peygamberlerin uyarılarına rağmen hala ihtilafta olanlar kınanmıştır.Dini konularda ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alanda değerlendirilmiştir.Yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi dinden çıkaracağı üzerine ittifak varken Allah’ın sıfatları,iradesi,kaza ve kader konularındaki ihtilaflar bidat sayılmıştır.
İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilafın Sakife günü halife seçiminde yaşanan bazı uygulamalrı sebebiyle Hz. Osman nın hilafetinin son günlerinde ortaya çıkan ,Rasulu ekremin vefat edip etmediği,ardından nereye defnedileceğidir.Ashab Rasulullah döneminde bile içtihadi hükümlerde ihtilaf eder ancak Hz. Peygambere müracaatla ihtilaflarını hallederdi.Rasulü ekremin vefatından sonra bir arabulucu kalmadığı için artık herkes kendi görüşünde devam etmiştir.
İslami ilimlerin teşekkül etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür. Müçtehidin muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektiğini, onu dinleyeerk farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini sağlamlaştıracağını belirtmiş(İmamı Şafi)
Fıkhi konularda ihtilafın meşruiyeti II. Yy. dan itibaren sorgulanmaya başlanmıştır.Zahiri ,Şia ve Batıniler ihtilafın dinde yeri olmadığını aksine uzlaşma ve birliğin olması gerektiğini savunmuşlar.( Gerekçeleri Allah a ve Rasulüne muhalefet doğru değil)
İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre ise Kuran da müteşabih müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayri meşru olsaydı bu ifadeler yerine daha açıkları kullanılrdı. Peygamberin içtihad izni vermesi ihtilafa neden olacağı gayet açıktır. İslamda akaid konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken,fıkhi konularda müçtehidler arsındaki görüş ayrılığı müsamaha ile karşılanmıştır.İhilafın sebepleri şu şekilde verilmiştir;Usül farklılğı,usülün meselelere tadbikindeki farklılık,hadisin ulaşıp ulaşmaması,İhtilafa dayalı hüküm verilen konuların zamanla değişmesi.
ŞEYMA SARI -10070208-HAZIRLIKLI İLAHIYAT 1- B ŞUBESİ
İHTİLAFIN TERİM ANLAMINI VEREREK SÖZE BAŞLAMAK EN UYGUNUN OLACAKTIR TERİM OLARAK İHTİLAF SÖZ VEYA DAVRANIŞTA BİRİNİN TUTTUĞU YOLDAN BAŞKA BİR YOL TUTMAK ANLAMINDADIR.BU TERİM ANLAMDAN YOLA ÇIKARAK HİLAF VE İHTİLAF ARASINDAKİ FARKTAN BAHSETMEMIZ GEREKIRSE İHTİLAFTA DAHA COK BIR METOD FARKINDAN BAHSEDILIRKEN HİLAFDA METOD DA DAHİL BAŞLIBAŞINA BİR FARKLILIKTAN SÖZ EDİLEBİLİR.İHTİLAFTA KAYNAK AYNI FAKAT SONUÇLARIN FARKLI OLMASI YANI OLAYLARA FARKLI PENCEREDEN BAKMA ŞEKLINDE DÜŞÜNÜLEBİLİR(TABI POZİTİF AÇIDAN BAKILDIĞINDA)FAKAT HILAFDA ZANNIMCA KARŞI GÖRÜŞÜ CÜRÜTME HAKİMİYETİ ELE GEÇİRME DÜŞÜNCESİ AĞIR BASMAKTA NİTEKİM CENABI MEVLA YÜCE KİTAPTA İHTİLAFTAN KAÇINILMASINI SIKÇA VURGULAMIŞ BİRLİK VE BERABERLİĞİN EN GÜZEL YOL OLDUĞUNA DEĞİNMİŞTİR…BÜŞRA KÜÇÜK 10070188
YanıtlaSilİhtilaf terim olarak,söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamına gelmektedir.Ayni'nin tanımıyla ise her bir kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması şeklindedir.Diyanet ansiklopedisinde ihtilaf ve hilaf arasındaki küçük ama önemli farklardan bahsedilmektedir.İhtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını hilaf ise her ikisininde farklı olmasını ifade etmektedir.Başka bir tanıma göre ise delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf delile dayanana ise ihtilaf denmiştir.
YanıtlaSil"Ümmetimin ihtilafı rahmettir." hadisinde ihtilaftan kasıt ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmalarını ifade eder.İslam'da usul(akaid) konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazkenfıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır.
İhtilaf mevzusuna örnek olarak ise Razi'nin Tevbe suresi 31.ci ayeti tefsir ederken söylediklerini hatırlayabiliriz.Razi ayette geçen 'Ahbar' kelimesinin tekilinin 'hıbr' mı yoksa 'habr' mı olduğu konusunda alimlerin ihtilafa düştüklerini zikretmiştir.
HÜSNA KAYNAR 1/B 10070160
YanıtlaSil.....İHTİLAF....
YanıtlaSilSözlük anlamı:
ayrı ayrı düşünceye sahip olmak,karşı gelmek , anlaşmama, anlaşmazlık.
Terim olarak ise birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamındadır.Peygamberimiz " ümmetimin ihtilafı rahmettir" diyere
İHTİLAF
YanıtlaSilBir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamına gelir. Half kökünden türeyen ihtilaf, ‘bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek,karşı gelmek, görüş ayrılığı, anlaşmazlık’ gibi manalara gelir. Terim olarak ‘söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka yol tutmak’ demektir.
İhtilaf ‘farklı görüşe sahip olma’ , hilaf‘diğer görüşlere karşı bir tavır alış’ ifade eder.
Bazı alimlere göre ‘ümmetimin ihtilafı rahmettir’ hadisi, ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmalarını ifade eder. Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir. Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılıkları da bu kapsamda değerlendirilebilir.
Kur’an ve hadiste ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır. Birçok ayette sözü edilen ihtilaf dini inançla ilgili olup insanın dünya ve ahrette mutlu veya bedbaht olması bu konularda benimsediği görüşlere ve aldığı tavırlara bağlanmış, bu ihtilaflara düşen insanlara hüküm vermek için peygamberler gönderildiği ifade edilmiştir.
İslam düşüncesinde ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiştir.İnanç konularında taraflardan sadece birinin haklı, diğerlerinin hatalı olduğu ifade edilmiştir. Yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi İslam dışına çıkaracağı hususunda İslam düşünürleri arasında ittifak varken Allah’ın sıfatları ve iradesi, kaza ve kader gibi konularda aykırı yaklaşımlar bid’at olarak değerlendirilmiştir.
İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilafın sakife günü halife seçiminde yaşanan, bazı uygulamaları sebebiyle Hz. Osman’ın hilafetinin son günlerinde orteye çıkan, Resul-i Ekrem’in vefat edip etmediği vb… ihtilaf olduğuna dair çeşitli görüşler ileri sürülmüşse de bu ilk ihtilaf tartışmasının İslam toplumunu ilgilendiren ayrılıklr olduğu belirtilmiştir. Şahıslar arasındaki fıkhi ihtilafların ise başlangıçtan beri hep varolageldiği bilinmektedir.
İslamda usul konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken, fıkhi konularda müctehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır.
Fıkhi konularda ihtilafların sebeplerinden bazıları:
1-Usul farklılığı (re’y, kıyas, istihsan, istislah, örf gibi… delillerin şartları ile ilgili temel anlayış farklılıkları)
2-Usulün meselelere tatbikindeki farklılık
3-Hadisin ulaşıp ulaşmaması
(FATMA GÜRASLAN 10070131 1/B)
Ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında kullanılan bir terim olan ihtilafı açıklamadan önce ihtilaf ve hilaf arasındaki küçük farka değinmek istiyorum. İhtilaf ile kast olunan delile dayanan aykırı bir görüş iken hilaf delile dayanmayan aykırı görüştür ve diğer görüşe karşı tavır almayı ifade eder. Dini konulardaki ihtilafa gelecek olursak alimlerimiz itikadi konuda ihtilafın olmayacağına sadece bir görüşün doğru olduğuna kanaat getirmişseler de fıkhi konuda ihtilaf olup olmayacağı konusunda ihtilafa düşmüştürler. Bir grup Kur’an’da ihtilafa düşmeyi kötüleyen ayetleri göz önünde bulundurarak bunu reddetmişse de bir grup ulema da müteşabih ayetlerin ve mecazi lafızların oluşunu delil göstererek bunu meşru kabul etmişlerdir. Özellikle ictihadda doğruyu bulunanın iki ecir bulamayanın ise bir ecir alacağını bildiren hadis alimlerimize ictihad kapısını açmıştır. Fıkhi konularda ihtilafın olması gayet doğaldır çünkü alimlerden birine ulaşmış olan rivayet diğerine ulaşmamıştır veya hadisin sıhhati konusunda ikisi farklı düşüncedelerdir bu ve benzeri sebepler de alimlerimizin bir konuda farklı farklı hükümler vermelerine sebep olmuştur.
YanıtlaSilDerste işlemiş olduğumuz metinlerden ihtilafa örnek verecek olursak Razi tefsirinde ‘ahbar’ kelimesinin tekilinde(hıbr-habr) alimlerin ihtilafa düştüklerini belirtmiştir.
Merve KILIÇ 1/B 10070170
Bu yorum yazar tarafından silindi.
YanıtlaSilİHTİLAF
YanıtlaSilTerim anlamı olarak bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkmasına denir.Sözlük anlamında ise geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek demektir. Aynı zamanda bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek ,ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek,görüş ayrılığı ve anlaşmazlık gibi anlamlarda da kullanılır.İhtilaf ve hilaf terimleri genel olarak eş anlamlarda kullanılsada aralarında kullandıgı metod bakımından farklılıklar vardır.Delile dayanan görüşe ihtilaf delile dayanmayana ise ihtilaf denilmiştir.İnsanların doğuştan getirdiği tabi farklılıklar,ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları,siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar ihtilafın doğuşuna zemin hazırlamıştır.Ancak kimi alimler ihtilafın zararları olduğuna inanırken kimi alimler de ihtilafı savunmuştur.İmam-ı Şafii'yi buna örnek gösterebiliriz.Aynı şekilde:"Ümmetimin ihtilafı rahmettir" hadisi de ihtilafın faydalarına dayanak olmuştur.İnanç konuları ve Fıkhi konular olmak üzere İhtilaf iki başlıkta değerlendirilmiştir.Ancak inanç konularında ihtilafın yaşanması yaratıcının varlığı ve birliği konusunda ileri sürülen aykırı düşüncelerin kişiyi İslam dışına çıkaracağı hususunda İslam düşünürleri arasında ittifakla sabit olup inanç konusunda ithilafın yaşanmasını Bid'at olarak değerlendirmişlerdir.Fıkhi ihtilaflar ise alimlerin muhaliflerini dinlemekten kaçınmamasını,onları dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha da sağlamlaştırmasını ve eleştiriyete açık olmasını sağlar.Bu bakımdan fıkhi ithilafların İslam aleminde yararı büyüktür.
Fıkhi konularda ihtilafların sebeplerinden bazıları şunlardır:
1-Usul farklılığı
2-Usulün meselelere tatbikindeki farklılık
3-Hadisin ulaşıp ulaşmaması
4-İçtihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle içtihadlarda değişiklik olması
Merve KESİMAL
10070165
100702 İHTİLAF
YanıtlaSilİhtilaf, masdar ve isim olarak “bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşü sahip olmak, çekişmek, görüş ayrılığı, anlaşmazlık” gibi anlamlara gelir. Kuran’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış, daima birlik olmak, tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Fıkıh ilminde ihtilaf ve icma ve ittifakın mukabili bir kavram olarak kullanılmakta, kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının, “müctehedün fih” denilen içtihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade etmektedir. Fıkhi konularda ihtilafın meşruiyeti (VIII.) yüzyıldan itibaren sorgulanmaya başlanmıştır. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kuranda müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. Ayrıca akıl kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasitelere sahip bulunmaları sebebiyle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır. Hz. peygamberin kuran ve sünnette cevabını bulamadıkları konularda sahabeye verdiği ictihad izninin de ihtilafa sebep olacağı gayet açıktır. ictihadda isabet eden kimsenin iki, hata edenin bir sevap kazanacağını ifade eden hadiste hata edene bir sevap verilmesi ihtilafın tasvip edildiğini gösteren bir başka delildir. İhtilafın tamamı kötü olsaydı şeriatın naslarda açıkça belirtilen ahkamında ihtilafın da caiz olmaması gerekirdi. Nasta emsali caiz olan ictihadda da caizdir.
İhtilafları İslam toplumu için ciddi bir tehlike olarak gören bir kısım alimler ve siyasetçiler bunların çözümü için bazı usuller teklif etmiştir. İhtilaf kavramının mahiyet ve sebeplerine dair de Klasik Eserler ve Çağdaş Eserler başlığı altında çalışmalar yapılmıştır.
AİŞENUR SARIKAYA 1/B
10070211
Half kökünden türeyen ihtilaf mastar ve isim olarak ‘birşeyin diger birşeyin peşinden gelmesi,gidip-gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek, gibi anlamlara gelmektedir.Terim olarak ihtilaf;söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.Bedreddin el-Ayni ihtilafı;her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması şeklinde tanımlamaktadır.İhtilaf terimi altında birçok konuya temas edilmiştir.İnsanların doğuştan getirdiği tabii farklılıklar,ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları,siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar bunlardan sadece birkaçıdır.İki farklı ihtilaft kavramından söz edilmektedir.Birincisi görüşler ihtlafı, ikincisi ise cinsler ihtilafıdır.Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiginde olumsuz anlamda kullanılmış,daima birlik olmak,tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir.
YanıtlaSilHz Peygamber’in vefatından sonra İslami ilimlerin teşekkül etme sürecine kadar ıhtılaf hoşgörüyle karşılanmıştır.Yine İslamda usul (akaid)konularında ve genel ilkelerde (külliyat)ihtilaf doğru karşılanmazken,fıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır. Alimlerin Kur’an’ı Kerimde geçen Huruf-u Mukatta ‘ ya mana vermek konusunda ıhtilafa düşmeleri örnek olarak zikredilebilir. Bilal KARABEY 1-B/10070142
BAYRAM KANKAL İLAHİYAT 1/B 10070139
YanıtlaSilİHTİLAF
Sözlükte geri kalmak ve biri digerinin yerine geçmek anlamındaki -hlf- kökünden tğremiştir.Masdar ve isim olarak bir şeyin diger bir şeyin peşindeen gelmesi,gidip gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek,görüş ayrılıgı, anlaşmazlık gibi anlamlara gelir.
Terim olarak ise söz veya davranışta birini tuttugu yoldan bir başka bir yol tutmak demektir.Bir diger görüşe göre ise delile dayanmayan görüşe hilaf,delile dayanan görüşe ise ihtilaf denir.İslam litaretüründe kesbive gayri kesbi olaraj iki tür ihtilafdan da söz edilir.Bunları görüşler ve cinsler ihtilafı diye adlandıran Ebu Hilal el-Askeri ve İbni Akil görüşler ihtilafını iki hasımdan birinin görüşünüm digerininkinin aksine olması,cinsler ihtilafını iki şeyden birinin digerinin yerini tutmasının imkansızlıgı şeklinde tanımlarlar.
İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi konular olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak degerlendirilmiştir.
İslami ilimlerrin ortaya çıkmasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir geregi olarak görülmüştür.İlmi icma ve ihtilaf olarak ele alan İmam ŞAFİİ müctehidin muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektigini,onu dinlemesi halinde farkında olmadıgı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha saglamlaştıracağını belirtir.
İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kur'anda müteşabih,müşterek ve mecazi laffızların varlıgı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır.
Fıkhi konularda ihtilafın sebepleri
1)Usul farklılıgı
2)Usulün meselelere tatbikindeki farklılık
3)Hadisin ulaşıp ulaşmaması
4)İctihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi.
Hatice Büşra Körgüt 1/B (10070185)
YanıtlaSil**İhtilaf belli bir delile dayanan aykırı görüştür.
**İnsanın yaratılış itibari ile alışı,olayları ve durumları yorumlayışı birbirinden farklıdır ve birbirinden farklı yapıya ve donanıma sahip her bireyin farklı görüşlere de sahip olması kadar doğal bir şey yoktur.
**Allah-u Teala insanın fıtratından gelen bu özelliğe uygun olarak İslam dininde bir binanın sarsılmaz temeli konumunda kesin,değişmez esaslar koyduğu gibi içtihada açık da bir alan da bırakmıştır.
**İslam dini ictihada önem vermiştir.Peygamber Efendimiz’in bir müctehidin görüşünde isabet ettiğinde iki,görüşünde hataya düştüğünde ise bir ecir kazandığını bildirmesi,”Ümmetimin ihtilafı rahmettir.” buyurması İslam’ın Kur’an ve sahih sünneti temel alarak meydana gelen görüş farklılıklarına yani ihtilaflara teşvikinin bir göstergesidir.
**Ancak ihtilafın sınırları,hangi konularda ihtilaf edilebileceği çok önemlidir.Peki hangi konularda ihtilaf edilebilinir?Alimlerimiz bu soru üzerinde düşünmüş ve yine ihtilafa düşerek farklı yorumlarda bulunmuşlardır.Bu konuda farklı görüşlerde bulunan alimlerimiz olsa da onlardan büyük çoğunluğu tevhid veHz.Peygambere iman gibi dinin temeli sayılan konularda aykırı görüş belirtmenin,icma gerçekleştikten sonra ona muhalefet etmenin veya devlet başkanlarına valilere ve kadılara karşı gelmenin yahut ictihada ehil olmayanların rey ihtilafının yasak olduğunu dile getirmişler ,dinin füru meselelerinde ise ihtilaf edilebileceğini söylemişlerdir.
**İslam dini ihtilafı yasaklamamış hatta ictihada teşvik ederek ihtilafı desteklemiştir.
**Dinen sahih naslara dayanan ihtilaflarda bir sakınca görülmemiştir.Dinin sakıncalı gördüğü nokta ihtilaf değil hilaftır.
**Çünkü hilaf delile dayanmayan,sırf muhalefet etmek için yapılan aykırı görüştür.İşte bu yüzden dinimiz hilafı yakalamıştır.
Örneğin:Kadınların yalnız başına yolculuk yapıp yapmayacağı konusunda fıkhi mezhepler arasındaki görüş farklılıkları bir ihtilafken,bu gün tesettürün günümüz şartları için geçerli olmadığını,tesettür emrinin sadece Peygamber dönemine ait bir Arap geleneği olduğunu iddia etmek ise bir hilaftır.Çünkü bu iddianın ne Kur’an’da ne de sünnette bir dayanağı yoktur.
İHTİLAF
YanıtlaSilHalf kökünden türeyen ihtilaf sözlükte;geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek manalarına gelir.Terim olarak ise ihtilaf;söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak manasına gelmektedir.İhtilaf ve hilaf bazen benzer anlamlarda kullanılmıştır ama birbirlerine karıştırılmaması gereklidir çünkü aralarında çok ince bir fark vardır.İhtilafta farklı bir görüşe sahip olma ve onu benimseme anlamı varken hilafta;diğer görüşlere karşı bir tavır alma anlamı vardır.Buna göre ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını,hilaf ise her ikisininde ayrı olmasını ifade etmektedir.Literatürde kesbi ve gayri kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaf kavramı vardır.Bunlara görüşler ihtilafı ve cinsler ihtilafı adı da verilmiştir.Kuranda ve hadislerde ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmıştır Kuranda daima birlik,beraberlik,ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir.Birçok ayette sözü edilen ihtilaf dini inançlarla ilgili olup kendi benimsediği görüşlere ve aldığı tavırlara bağlanmıştır.Bu tür ihtilaflara düşen insanlar arasında hüküm vermek için peygamberler gönderilmiştie.Peygamberlerin açıklamalarından sonra hala ihtilaflarını sürdürenler birçok ayette kınanmıştır.İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alanda değerlendirilmiştir.Fıkıh ihtilaflarının bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olmuştur.İmam Şafii müçtehidin muhalifini dinlemesi gerektiğini.dinlediği takdirde farkında olmadığı şeyin farkına varıp düşünmcesinin sağlamlaşmasına sebep olduğunu belirtmiştir.İhtilafı reddedenler içtihad neticesi farklı görüşler benimsenmiş olmasına değil deliller ortaya çıktıktan sonra ihtilaf halinin sürdürülmesine karşıdırlar ve uzlaşmaya varmak için çareler aramanın gerekliliği üzerinde durmuşlardır.İhtilafı savunanlar ise Kuranda müteşabih,müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanları ihtilafa yöneltmiştir.İhtilaf gayri meşru olsaydı bu lafızlar daha açık kullanılırdı diyerek ihtilaflarını delillendirmişlerdir.Ayrıca aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların ihtilafa düşmesi kaçınılmazdır diyerek içtihatta isabet eden kimsenin iki,hata edenin bir sevap kazanacağı ifade edn hadiste hata edene bir sevap verilmesi ihtilafın tasvip edidiğini gösteren başka bir delil oldunu söylemişlerdir.İslamda usul konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müçtehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır.
Sevde Pamukçu ilahiyat 10070202 1/B
İHTİLAF
YanıtlaSilİhtilaf,bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında terim.Terim olarak ihtilaf,söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.İhtilaf maksatla birlikte yöntemin farklı olması demektir,hilaf ise her ikisininde ayrı olması demektir. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf,delile dayanana ise ihtilaf denmiştir.Şîa ve Bâtınîler ihtilafın dinde yeri bulunmadığını,aksine uzlaşmanın ve birlik olmanın emredildiğini savunmuşlardır.İbn Hazm, dinde ihtilafın caiz olmadığını söylerken bununla Allah ve Resulü’nün emrine muhalefetin asla caiz olmadığını ve Hz.Peygamber aracılığıyla Allah’tan gelen şeyde çelişme bulunmadığını ifade etmek istediğini belirtir. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşâbih,müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır.İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı,Ayrıca aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasitelere sahip bulunmaları sebebiyle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır.
BÜŞRA KILIÇ 10070168
A.İHTİLAF
YanıtlaSilİhtilaf:Lugatta bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi,gidip gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek vb.manalara gelmektedir.
Terim olara ise birinin sahip olduğu,benimsediği yoldan başka bir yolu seçmek anlamında kullanılmaktadır.
İnsanların yaratılışta farklı farlı olmasının doğal bir sonucu olarak düşüncelerinde,fikirlerinde farlılıklar oluşmaktadır.Bu farklılıkta ihtilafı doğurmuştur.
İhtilafta maksat aynıdır fakat o maksada ulaşmak için uygulanan metotlar,yollar farklıdır.
İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki konu üzerinde oluşmaktadır.Fakat inanç konusunda karşıt görüşte olanların mesela Allah’a inanmak konusunda zıt görüşte olanların dinde çıkası söz konusu olduğu için bu konuda ihtilafta bulunmanın bir mantığı yoktur fakat fıkhi konularda görüş farklılığı olabilir bu da nakledilen hadislerden,o mezhebin imamının ayetleri tefsir etmesinden kaynaklandığı için bunda bir kötülük bulunmamaktadır sonuç olarak gaye aynıdır fakat izlenen yol farklıdır.Peygamberimiz zamanında da sahabiler arasında bazı konularda ihtilaf olmuştur fakat onlar bu görüşlerini Peygamberimize bildirerek ondan ihtilaflarını halletmişlerdir.Ama da sonra O olmadığı için sahabiler arasında ihtilaflar olmuştur o ihtilafların sonuçları daha sonraki zamanlarda mezhepler ortaya çıkmıştır.İhtilafın meşruiyetini savunanlar Kur’an’da yer alan müteşabih,müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanlarda ihtilafı oluşturduğunu öne sürmüşlerdir.
Fıkhi konularda ihtilafların bazı sebepleri vardır:
a.Usul faklılığı
b.Usulün meselelere tatbikindeki farklılık
c.Hadisin ulaşıp ulaşmaması
d.İçtihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle oluşan değişlikler
İslam dünyasında ihtilaf konusunda bir çok eser yazılmıştır.
10070143 SÜMEYRA KARABUĞAŞ HAZIRLIKLI İLAHİYAT 1-B
İHTİLAF
YanıtlaSilSözlükte “geri kalmak, biri diğerini geçmek” anlamlarına gelen ihtilaf mastar olarak “bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek vs. “gibi anlamlara gelir. Terim olarak ihtilaf “söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak “ demektir. İhtilaf ve hilaf kelimeleri bazen aynı anlamda kullanılsa da ince bir fark vardır. İhtilaftan maksat yöntemin farklı olmasını, hilaf ise her ikisinin de farklı olmasını ifade eder. Diğer bir tanıma göre de delile dayanmayan görüşe hilaf, delile dayanan görüşe de ihtilaf denir.
İslam literatüründe kesbi ve gayrı kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaf kavramından söz edilir. Bunlara görüşler ihtilafı ve cinsler ihtilafı adı da verilmiştir. Görüşler ihtilafı; iki hasımdan birinin görüşünün diğerin görüşünün aksine olmasıdır. Cinsler ihtilafı; iki şeyden birinin diğerinin yerini tutması manasına gelmektedir. “Ümmetimin ihtilafı rahmettir.”hadisi tabii ihtilafa delalet etmektedir ve ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmalarını ifade eder.
İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkıh hükümleri olmak üzere iki farklı alan olarak değerlendirilmiştir. Allah’ın varlığı ve birliği konusundaki ihtilaf kişiyi islamdan çıkaracağı hükmü ittifakla kabul iken, Allah’ın sıfatları, kaza, kader, vs. gibi konularda yapılan ihtilaf bit’at olarak değerlendirilmiştir.
Fıkıh ilminde “müctehidün fih” denilen içtihada açık konularda ihtilafın sonuçları itibariyle müçtehit yalnız birinin mi hepsin mi, isabet etmiş sayılacağı, isabet etmeyenlerin günahkâr mı sayılacağı gibi konuları içermektedir.
İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilaf sakife günü halife seçiminde yaşanmış, Hz. Osman’ın bazı uygulamaları ihtilaf konusu olmuş, Hz. Pey. Vefat etti mi etmedi mi ilk anda yaşanan ihtilaflar olmuştur. Ancak Allah resulü hayatta iken çıkan ihtilaflar pey. Sunulduğu için sorunlar çözüme kavuşmaktaydı. Hz. Pey. Vefatıyla ihtilaf olunan konularda sahabeler kendi görüşlerin de olmuşlardır.
İhtilafta farklı görüşler benimsenmiş olmasına değil, deliller ortaya çıktıktan sonra ihtilaf halinin sürdürülmesine karşı çıkılmıştır.
İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kur’an da müphem-müteşabih, mecaz, vs. gibi lafızların varlığı ihtilafa zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayrı meşru olsaydı bu ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. Ayrıca aklın kullanılması ve insanların farklı kabiliyette olması da ihtilafı zorunlu kılmıştır. Sonuç olarak dinin füru meselelerin de ihtilaf yasaklanmış değildir. İslam da usul konularında ihtilaf doğru bulunmazken, fıkıh konularında ihtilafa müsamaha ile yaklaşılmıştır.
Fıkhı konularda ihtilafın bazı sebepleri:
1) usul farklılığı: sarih bir nasın bulunmaması halinde rey, içtihat,ihtihsan gibi kavramların kaynak olup olmadığı müçtehitler arasında tartışılmıştır.
2) usul meselelerinde tatbikin farklılığı: usulün nasıl dair olarak ortay çıkan ayrılıklardır. Bir hükmün emir mi, nehiy mi, vacip mi, müstehap mı, haram mı, helal mi ifade ettiğine yaklaşım farkı.
3) hadisin ulaşıp ulaşmaması: bir hadisin müçtehide ulaşmaması veya sarih bir şekilde ulaşmaması, bir konuda zıt ifadeler bildiren hadislerin ulaşması gibi durumlardır.
4) içtihada dayalı hükmün zamanla değişmesi: delilden kaynaklanan bir ihtilaf söz konusu değil, zaman ve dönem farkından doğan ihtilaf vardır. Ebu Hanife ile öğrencisi arasındaki fark gibi
Sonuç olarak ihtilafın toplumu İslam için ciddi bir tehlike olarak gören bir kısım âlim ve siyasetçiler bunların çözümü için bazı usuller teklif etmişlerdir. Bunlardan en eskisi Basra’da halife Ömer Abdülaziz’e toplumda birlik sağlaması teklif edilmiştir. Şii ve Sünni itilafını gidermek için de Abbasiler ve Selçuklular döneminde de başarısız çalışmalar olmuştur. Bu amaçla 1949’da mısır’da İranlı alimler ile Sünni alimler bir araya gelerek dar üt-takrip adında bir kurum oluşturmuşlardır. Daha sonra bu kurum 1972’ dağılmıştır.
OSMAN MERCAN
10070194 1/B
İHTİLAF
YanıtlaSilSözlükte geride kalmak ve bir diğerinin yerine geçirmek anlamındaki half kökünden türeyen ihtilaf, mastar ve isim olarak bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek, ayrı görüşe sahip olmak, çekişmek karşı gelmek, eşit olmamak, görüş ayrılığı anlaşmazlık gibi manalara gelir. Terim olarak ihtilaf, söz veya davranışta birinin tuttuğu yaldan başka bir yol tutmak demektir. bedreddin el-ayini ihtilafı her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması şeklinde tanımlar. İhtilaf daha çok ‘’farklı bir görüşe sahip olma, farklı görüşlerden birini benimseme ‘’ anlamı taşımasına mukabil hilafın diğer ğürüşlere karşı bir tavır alış veriş ifade ettiği söylenebilir. ihlafta maksat aynıdır. Sadece yöntem farklıdır. Hilafta ise maksat ve yönteminde farklılıklar vardır.
Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf denir. Delile dayanana ise ihtilaf denir. İnsanın doğuştan getirdiği tabi farklılıklar ilmi ve felsefi görüş farklılıkları siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar vardır. İhtilaflar ikiye ayrılır: kesbine gayri kesbi(tabi) diye bunlara ‘’görüşler ihtilafı’’ ve’’ cinsler ihtilafı’’ da denmektedir. Görüşler ihtilafı iki hasımdan birininin görüşünün diğerinin aksine olması; cinsler ihtilafında ise: iki şeyden birinin yerini tutmasının imkânsızlığı şeklinde tanımlanır. Yaratılıştan olması bakımından tabi ihtilaf diye de adlandırabilecek olan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Şöyle bir hadisde vardır ‘’ümmetim ihtilafı rahmettir’’ hadisi ümmetin fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kast edilir. Kuranda ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğin de olumsuz anlamda kullanılmış daima birlik olmak tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. Fıkıh ilminde ihtilaf icmaa ve ihtilafın mukabili bir kavram olarak kullanılmakta, kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının müçtehidül fih denilen içtihada açık konularda muhtelif sebeplerde ayrı kanaatkâr benimsenmesini ifade eder. İhtilaf insanın doğasında vardır. Sahabe döneminde ilk ihtilafların sakife günü ortaya çıkmıştır, rusulullahın vefat edip etmediği ardından nereye defnedileceği konusunda da olmuştur. Ashap peygamberimiz resulullah döneminde bile ihtilaf ederlerdi ancak Hz peygambere müracaatla ihtilafları halledilirdi. Resullahın vefatından sonra bir ara bulucu olmadığı için artık herkes kendi görüşüne devam etmiştir. Allahın insana verdiği aklı melekesini kullanmazından dolayı ihtilaf kaçınılmaz olmaktadır. ibn. hazm: sahabe neslinden müçtehitler nesline kadar nass’ın unutulması yâda bilinmemesi deliller arası tercihte bulunmak gibi sebeplerle ihtilaf edenlerden isabet eden iki; isabet etmeyen bir sevap kazanır. Allah herkesi gücü nispetinde sorumlu tutar. ihtilafın meşrutiyetini savunanlara göre kuranda mütaşabih müşterek mecazi lafızların varlı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. Hz peygamber kuran ve sünnetten bulunmayan mesellerde içtihat yapmayı sahabeye tavsiyede ihtilafın kapısını açmıştır. Dinin fürunda ihtilaf yasaklanmış değildir. Fıkhı konularda ihtilafın sebeplerinden bazıları usul farklılığı usulün meselelerde tatbiki hadisin ulaşıp ulaşmaması içtihada dayalı konularda hüküm verilir olması ve bu hükmün zamana bağlı olarak hükmün değişmesi.
SERHAT MECİT 10070193 1/B
İHTİLAF...
YanıtlaSilMüşterek bir meselede çıkan görüş ayrılığıdır.Sözlükteki anlamı ise ''geri kalmak ve bir diğerinin yerine geçmek'' anlamındadır.
Bedrettin el-ayni ihtilafı ''her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması'' şeklinde tanımlar.
Literatürde 'kesbi' ve 'gayri kesbi'olmak üzere iki ayrı ihtilaf kavramından söz edilerbilir.'görüşler ihtilafı' ve 'cinsler ihtilafı' şeklinde de görüşler vardır. Görüşler ihtilafı; iki hısımdan birinin görüşünün diğerinin akdine olması; cinsler ihtilafı;iki şeyden birinin diğerinin yerini tutmasının imkansızlığıdır.
Kur'an'da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır. Peygamberin açıklamalarından sonra hala ihtilafında ısrar denler ise Kur'an'da kınanmıştır.
İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere iki farklı alanda değerlendirilmiştir. fıkhi konulara ihtilafın meşruiyeti 2. y.y.'dan itibaren sorgulanmaya başlamıştır.Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabili olarak kullanılmakta , Kur'an ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının 'müctehedun fih' denilen ictihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade etmektedir.
İslamda usul konularında ve genelilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müctehidler arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları müsamaha ile karşılanmıştır.
Fıkhi konularda ihtilafın sebeblerinden bazıları şunlardır;
*Usul farklılığı.
*Usulun meselelere tatbikinde farklılık
*Çok az kimse tarafından nakledilmiş olması dolayısıyla bir hadisin müctehide ulaşmaması yahut sahih olmayan bir yolla ulaşması
*İctihada dayalı hüküm verilmiş konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle müctehidlerin ictihadlarında değişiklik olması.
GÖKÇE KÜÇÜK 10070189 B
İHTİLAF
YanıtlaSil• İhtilaf ‘half’ kökünden türemiş bir kelime olup ‘bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi,ayrı görüşe sahip olmak,görüş ayrılığı,anlaşmazlık’ anlamlarına gelir.Terim olarak ise, söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamındadır.
• Bu kelime Kur’an’da ve hadiste de kullanılmaktadır.Hilaf ve ihtilaf sözcükleri arasında bazı farlılıklar vardır.Bunların bilinmesi düşüncenin doğru bir şekilde ifade edilmesi açısından önemlidir.Hilaf ve ihtilaf tanımlarından birisi de şudur ; delile dayanmayan aykırı görüş hilaf , delile dayanan aykırı görüş ihtilaftır.Ayrıca ihtilafta farklı bir görüşe sahip olma , onlardan birisini benimseme anlamı varken ; hilafta ise ,diğer görüşlere karşı bir tavır alma anlamı olduğu söylenebilir.
• İhtilaf sözcüğü Kur’an’da ve hadislerde olumsuz anlamda kullanılmış ve ondan kaçınılması yönünde bir vurgu yapılmıştır.”Ümmetimin ihtilafı rahmettir.”hadisine baktığımızda burada ihtilafın kişilerin ilim ve sanat açısından sahip oldukları farklı eğilimler, kabiliyetler olduğunu söylememiz mümkündür.
• Fıkıhta yer alan görüş ayrılıkları,temel konularda değil ,içtihadi mes’elelerdedir. Bazı alimlerimize göre ihtilaf ümmetin dini yaşama konusunda ona bir kolaylık sağlar. Hz.Peygamber’in uygulamalarında görülen ancak sahabenin üzerinde ittifak etmediği bazı hususlarda , fıkhi mezhep imamları o uygulamalara dayanarak farklı hükümler beyan etmişlerdir. Öyle bir durum içerisinde olan bir Müslüman da o imamlardan birisinin görüşünü esas alarak hareket eder böylece sünnete aykırı hareket etmemiş olur.
HİLAL GÜLDÜRMEZ
10070125 İLAHİYAT 1/B
FATMA KOÇ 10070176 1-B
YanıtlaSilİHTİLAF
Belli bir konuda belirtilen görüşe farklı bir görüş katmaktır amaç aynı fakat gidilen yol farklı.
İhtilaf, Müslümanlar için negatif gibi görünse de pozitif bir olgudur. Bir konuda âlimlerin farklı düşünceler öne sürmeleri önce problemin çözümünü daha da zorlaştıracağı gibi bir düşünce uyandırır. Fakat Allahrasülü’nün ”ümmetimin ihtilafı rahmettir.” sözüyle O’nun hiçbir şeyi boşa söylemediği buradan da anlaşılıyor. Çünkü bir konuda farklı bir görüş beyan etmek o insanın aklını kullandığını ve düşüncelerini daha da kökleştirildiğini gösterir. Onun görüşüne muhalefet olanlar ise bu düşünce üzerinde beyin fırtınası yaparak, Allah’ın Kur’an’da buyurdu gibi”…hiç akıl etmezler mi?””…düşünmezler mi?” emrini yerine getirmiş olurlar. Her hâlükârda İslam adına bir şeyler yapılmış olur.
Ayrıca ihtilaf caiz olmamış olsaydı Allah Kur’an’da müşabih ayetlere yer vermezdi ki buda yine “akıl etmezler mi?” ayetini destekleyerek ümmetin düşünmesini istiyor. Bizzat “ihtilafa düşün demek istiyor bize ihtilafa düşün ki rahmet olunasınız”…
İHTİLAF
YanıtlaSilSözlük anlamı olarak ; geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek anlamına gelir.İsim olarak ise ; bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi , gidip gelmek … anlamlarına gelir. Terim olarak ise ; söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamına gelir. Genellikle ihtilaf ve hilaf kavramı ise karıştırılmaktadır . ‘ihtilaf’ , hedefleri bir , yolları ayrı olan farklılık , ‘hilaf’ ise hem yolları , hem de hedefleri ayrı olan farklılık demektir. Bu yönüyle ihtilaf , aynı ilke ve gayeleri paylaşan insanların , sadece izledikle.ri yol itibariyla birbirlerinden ayrıldığını göstermesi bakımından rahmet olarak telakk, edilmiştir. Hilaf ise , bu özelliğe sahip olmadığından bidat olarak kabul edilmektedir. Peygamber (sav)’in ‘Ümmetimin ihtilafı rahmettir.’ Hadis-i şerifide bunun en güzen örneğini teşkil etmektedir. Kur’an ve hadis ilminde ihtilaf olumsuz manada kullanılırken , fıkhi mezhepler arasında bazı görüş ayrılıkları çıkmıştır. Bu ayrılıkların sebebleri ise şu şekilde açıklanmıştır ;
1. Usul farklılığı
2. Usulün meselelere tatbikindeki farklılık
3. Hadisin ulaşıp ulaşmaması
4. İctihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle ictihadların değişik olması.
İhtilafın varlığı ise Kur’anda bulunan müteşabih , müşterek ve mecazi lafızların varlığıyl destek bulmuştur.
MELTEM TANDOĞAN 10070222 1/B
Bu yorum yazar tarafından silindi.
YanıtlaSilİHTİLAF
YanıtlaSilTerim olarak ihtilaf, ‘söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak’ demektir.İslami literatürde ihtilaf terimi altında pek çok konuya temas edilmiştir.İnsanların doğuştan getirdiği tabii farklılıklar, ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları , siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar bu konulardan bazılarıdır.Literatürde kesbi ve gayri kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaf kavramından söz edilir.Gayri kesbi ihtilaf insanlarınyaratılışından gelen zatları ile ilgili ayrılıklardır.Peygamberimizin ''Ümmetimin ihtilafı rahmettir.''hadisi de ihtilafın meşruluğunu bize anlatır.Kesbi ihtilaf ise şahıslar arasındaki görüş ayrılıklarıdır.
Fıkhi mezheplerin arasında görüş farklılıklarının olması buna güzel bir örnektir.
Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinnde olumsuz anlamda kullanılmış ve ihtilaftan kaçınılmayı emredilmiştir.Kabul etmemelerinin sebebi Allah’ın kitabının bir tane oluşu ve peygamberimizin sünnetinin tek oluşu ihtilafı kabul etmez ve tek bir yol olduğunu bildirir demişlerdirİslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan olarak değerlendirilmiştir. *İnanç konusundaki ihtilafta biri haklı,biride hatalıdır.Fıkhi konulardaki ihtilaf ise icma ve ittifakın karşılığı olarak kullanılmaktadır.Kur'an ve sünnette birleşen alimler,içtihada açık konularda farklı görüşlere sahip olabilmektedir. İslami ilimlerin iyice şekillenmesiyle fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olmuştur. . Fıkıhda ihtilafı kabul edenler içtihada açık konularda uygulama farklılığı olmuştur. Peygamberimiz döneminde de olmuş ancak peygamberimiz orta yolu bulmuştur.Nitekim ilmi icma ve ihtilaf olarak iki kategoride ele alan İmam Şafii ihtilaf edilen konuları ve farklı görüşleri bilmenin ilmi ziyadeleştireceğini söylemiştir.
İhtilafın meşru olduğunu savunanlara göre Kur’an’da müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır.İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı.Fakat Kur’an-ı Kerim üzerinde düşünülmesini anlaşılmasını ve açıklanmasını isteyen, neticede yaşanılır kılınmasına muhataparını teşvik eden bir kitap olduğu için üzerinde düşünülmesini bize gerekli kılar.İnsanlardaki kültürel ortam farkı , meselelere farklı bakış açılarından bakıyo olmaları ve farklı değerlendirmeler, bilgi düzeyi farkı gibi sebeplerden ötürü ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır.
Sümeyye KARAGÖZ 10070145
İhtilaf sözlükte, görüş ayrılığı, anlaşmazlık, farklı görüşe sahip olmak gibi anlamlarda kullanılırken terim olarak ise,söz veya davranışlarda farklı yol takip etmek manasındadır.Hilaf terimiyle karıştırılmamalı zira hilaf da başka görüşlere karşı tavır alış vardır.diğer bir görüşe göre delile dayanmayan görüştür İslam literatüründe bu terim altında farklı konulara değinilmiştir.kuranda ve hadislerde menfi manada kullanılmış ve ihtilaftan uzak durulması emredilmiştir. Buradaki dini inançlardan kaynaklanan ihtilaftır kargaşayı kaldırmak için peygamberler gönderilmiştir
YanıtlaSilFATMA POLAT10070204
İHTİLAF
YanıtlaSilÖncelikle ihtilaf söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.Yani farklı bir görüşe sahip olmak demektir.Birçok konuda insanların kendilerine ait bir düşüncesi vardır.Bu düşünceler insandan insana değiştiği için bir konuda pekçok farklı görüş ortaya çıkıyor.Bunun en iyi örnekleri Esbab-ı Nuzulda görebiliyoruz.Fakat öyle konular da vardır ki ihtilafa düşülmemesi gerekir.Bunlardan en önemlisi Kur'an'da kesin bildirilen hükümlerdir.Örnek verecek olursak Kur'an'da örtünme farz kılınmış,faiz açık olarak haram kılınmıştır.Bu vebu gibi konularda kimse kendi görüşünü ifade edip ihtilafa düşemez.Ama şöylede birşey var ki Kur'an'ı Kerim'de açıkca hükmü açıklanmamış konularda ise ictihad devreye girer.Bu konularda farklı görüşler ortaya atılırve tartışmalar yapılır.Bu tartışmalarda ümmet için toplum için virçok seçenek ve genişlik demektir.Mesala Kur'an'da yukarıda da dediğimiz gibi faiz açıkca haram kılınmıştır.Fakat hangi maddelerinde faizin gerçekleşeceği detaylarıyla verilmemeiştir.Rasulullah 6 maddenin (buğday,arpa,altın gümüş,hurma,tuz)zikrederek bunların bazı durumlarında faizin gerçekleştiğini anlatmıştır.İşte bu 6 maddenin dışında kalanların hangisinin faizlik madde olduğu konusundada farklı görüşler ortaya atılmış içtihaddan yararlanılmıştır.
TUĞBA KARTAL 10070153 İLAHİYAT 1-B
İHTİLAF
YanıtlaSil-Sözlük manası: geri kalmak, gidip gelmek, ayrı düşünceleresahiplik, karşı gelmek….
-Terim olarak: birisinin kavlen veya fiilen takip ettiği yoldan başka bir yol bulmak..
-Kur’an’da ve hadislerde çok geçer ve genel olarak aynı manadadırlar.
-Dinimizde ihtilaf kavramında farklı manalarla karşılaşırız.
-Sebebi yaratılış sonucunda ortaya çıkan farklı duygu ve düşüncelere sahip olmaktır.
-İhtilaf kavramı ikiye ayrılır (islam kaynaklarında) ‘’kesbi ve gayri kesbi’’
-Kesbi: şahıslar arası görüş ayrılıkları.
-Mezhep ayrılıkları gibi…
-Gayri kesbi: insanların zatları ile görüş ayrılıkları
-Ayrıca ihtilaf ve halef kavramları aynı kökten gelseler bile farklı anlamdadırlar
-Bu sebeple karıştırmamak gerekir.
-Ayrıca ihtilaf Kur’an’da olumlu olarak pek geçmez.
Ayse KÖKSAL 10070184-1-B-
İHTİLAF
YanıtlaSilİhtilaf kelime anlamı itibariyle farklı bir görüşe sahip olma, farklı görüşlerden birini benimse anlamındadır. Hayat içerisinde; insanlar farklı ortamlar farklı, fikirler farklı olunca ihtilafta olmak kaçınılmaz oluyor. Genel konularda bu durum çok problem olmayabilir, peki ya dini konularda ihtilafta olmak ne derece doğru? Kur’an ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır. İnsanlara birlik olmaları emredilmiştir. Ancak bu ayetlerde geçen ihtilaf itikadla ilgilidir. Bu yüzdendir ki yalnız bir tarafın doğruda olduğu itikadi konularda alimler ihtilafta olmaya yaklaşmamışlardır. İslam alimleri genel itibariyle fıkhi hususlar gibi konularda ihtilafa düşmüşlerdir. Ancak Allah’ın varlığı birliği gibi konulara hiç dokunmamışlardır. Tefsir alimlerinin de ihtilafa düştükleri olmuştur. Örneğin Bakara Suresin de geçen “nid” kelimesinin anlamı konusunda; bir görüş “nid” kelimesinin yalnızca put manasını geldiğini söylerken, bir diğernid” kelimesinin yalnızca put manasınA geldiğini söylerken, bir diğer görüş Allah’ın dışında tapınılan her şey olduğunu ileri sürüyor. Yine Zuhruf Suresinde geçen maşrigayn kelimesi konusunda da ihtilafa düşülmüştür. Bu durumlarda tefsiri yapan alim kendi görüşüne yakın olan görüşü alır ve ona göre tefsir yapmaya devam eder. ARİFE BETÜL SELMAN 10070216
" Sözlükte geride kalmak biri diğerinin yerine geçmek" anlamındaki ihtilaf ; terim olaraksa "söz veya davranısta birinin tuttugu yoldan başka bir yol tutmak" demektir.
YanıtlaSilİhtilaf ve hilaf bazen benzer manalarda kullanılsalarda aslında farklı manaları içinde barındırmaktadır. Bir görüşe göre delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf,delile dayanan görüşe de ihtilaf denir.
Literatürde " kesbi ihtilaf" yani iki görüşten birinin diğerinin görüşünden aksi yönde olması," cinsler ihtilafı" da iki şeyden birinin ötekinin yerini tutmuyor olması manasına gelir.
** "Ümmetimin ihtilafı rahmettir" hadisi tabii yani cinsler ihtilafı olarak değerlendirildiğinde ümmet içindeki fertlerin farklı ilim ve sanat alanlarına yönelişini ifade eder.Kesbi ihtilaf ta ümmet içindeki görüş ayrılıklarını kasteder.
Kur'an ve hadislerde ihtilaf kelimesi olumsuz manada kullanılmış ve insanlar arasındaki ihtilafı gidermek için peygamberlerin gönderildiği ayetlerle vurgulanmıştır .Mü'minler arasındaki ihtilafta kardeşliği unutarak DİN KARDEŞLERİNİN birbirine düşmesi yine ayet ve hadisierle kınanmıştır.
İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olarak degerlendirilmiştir.
İnanç konularında sadece birinin haklı diğerinin haksız olduğu vurgulanmıştır.Çünkü Allah'ın varlığı ve birliği konusundaki birbirine iki zıt görüşü kabul etmemiz mümkün olamaz.Bu İslam dairesinin dışına çıkmak olur.
Fıkıh ilmindeyse ihtilaf Kur'an ve sünnetin temel ilkelerini benimseyen alimlerimizin içtihada açık konularda kendi naslarını belirtmeleri ve farklı görüşler öne sürmeleri ihtilaf olarak görülebilir.
*
İslam tarihinde ilk ihtilafla ilgili pek çok rivayet vardır.Bu tartışılan ihtilaflar bütün bir toplumu ilgilendirir.Fakat kişisel ihtilaflar insan yapısından kaynaklanmakla birlikte İslam ın başlangıcından beri hep vardı.SahabeHz. Peygamber zamanında da ihtilaf etmiş fakat bu durum Hz.Peygamber (s.a.s)in hakemliğiyle son bulmuştur
Fıkhı ihtilaflar sorgulanmaya başlandığında Zahiriler,Batıniler ve Şia alimleri ihtilafın dinde yeri olmadığını savunmuşlar bu görşlerini de dinin daima birliği emrettiğine dayandırmışlardır.
İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre ise Kur an da müteşabih ayetlerin ve kapalı lafızların bulunması ihtilafa zemin hazırlamıştır.Ayrıca insanların akıl ve düşünce yapıları farklı olduğundan ihtilafa düşmeleri de kaçınılmazdır.
Hz.Peygamber Kur an da ve sünnette bulamadıkları konularda içtihada izin vermiştir.Aynı zamanda içtihadın isabet edene iki sevap, isabet edemeyene ise bir sevap verileceği hadisi de başka bir delil teşkil eder. Dini furu meselelerinde içtihad yasaklanmamıştır.
Fıkhı konulardaki ihtilaflar;
* usul farklılığı,
*usulün meselelere tatbikinde farklılık,
*hadisin ulaşıp ulaşmamasI
* içtihada dayalı hüküm verilmiş konularda zaman değişikliği olmak üzere 4'e ayrılır.
İhtilafı rahmet olarak gören ilk zaman insanları diledikleri alimlere meseleleri sormuşlar sonra verilen farklı cevaplar içerisinde istediklerini uygulamışlardı.
Daha sonra mezhepler yayılmış rahmet olan ihtilaf yönünde birçok fıkhi görüş ortaya cıkmıştır.
İHTİLAF MÜTAALASI
AYNUR KOÇOGLU 10070178-B
İHTİLAF
YanıtlaSilBir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında bir terim.
Yaratılıştan olması bakımından “tabii ihtilaf” diye de adlandırılabilecek olan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir.
Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabil bir kavram olarak kullanılmakta, Kur’an ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının, “müctehidün fih” denilen ictihada açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade etmektedir.
İmam Şafi müctehidin muhalifini dinlemekten kaçınmaması gerektiğini, onu dinlemesi halinde farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini daha sağlamlaştıracağını belirtir. Ona göre müctehid, muhalifinin neye dayanarak görüş ileri sürdüğünü ve terk ettiği görüşü niçin terk ettiğini anlamak için gayret sarf etmeli ve insaflı olmalıdır ki kendi kabullendiği görüşün benimsemediği görüşten üstünlüğünü anlayabilsin.
İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayrı meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. Kur’an ve sünnette cevabını bulamadıkları konularda sahabeye verdiği ictihad izninin de ihtilafa sebep olacağı gayet açıktır.
İhtilafı rahmet olarak gören genel Müslüman kitle arasında fıkıh konularındaki ihtilafların uygulamaya yansıması dönemlere, ferdi ve kamusal alana göre farklılıklar göstermiştir. İslam’ın ilk iki asrında ferdi alanda insanlar diledikleri alime meselelerini sorar ve verilen cevaplar içinde dilediklerini uygularlardı. Osmanlı devrinde ise bazı istisnai konular dışında Hanefi mezhebine göre hüküm veriliyordu.
EMİNE TİFTİKÇİ HAZIRLIKLI 1 B 10070244
İHTİLAF
YanıtlaSilİhtitaf terim anlamı olarak ''söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak'' demektir.İhtilaf ve hilaf terimleri bazen eş anlamlı kullanılsalar da aralarında fark vardır.İhtilaf farklı görüşlerden birini benimseme,hilaf diğer görüşlere karşı çıkmak demektir.
İslami litaratürde kesbi ve gayri kesbi olmak üzere iki farklı ihtilaftan söz edilir.Kesbi ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılığı kastedilir.Gayri kesbi ihtilaf varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır.Bazı alimlere göre ''Ümmetimin ihtilafı rahmettir.'' hadisi bireylerin ilim ve sanatlarda farklı eğilimlere sahip olmasını ifade eder.
Fıkıh ilminde ihtilaf, icma ve ittifakın zıttı olarak kullanılmaktadır.İslami ilimlerin şekillenmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür.İmam Şafii müçtehidin muhalifini dinlemekten kaçınmamasını,böylece farkında olmadığı şeylerin farkına varıp düşüncesini sağlamlaştıracağını söyler.İslamda akaidde ve genel ilkelerde ihtilaf hoş karşılanmazken,fıkıhtaki ayrılıklar hoş karşılanmıştır.
Müfessirlerimizin tefsirlerine baktığımızda da ihtilaf görürüz, bu doğal bir zenginliktir.Mesela İbn Ebi Hatim bir ayet ile ilgili ashab arasında farklı görüşler varsa her rivayeti kendi isnadı ile ayrı ayrı vermiştir.Veya alimler Kur'an'da bir ayetteki bir kelimenin ne anlama gelebileceği konusunda farklı görüşler ileri sürmüşlerdir.
Derya Kırdar ilahiyat 1/B 10070173
İHTİLAF
YanıtlaSilİhtilaf, bir meselede ayrı ayrı terimlerin ortaya çıkmasını karşılayan bir terimdir. İnsanlar akıl kullanma ve düşünme noktasında farklı kapasitelere sahiptir. Bu nedenlerle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır. İslam toplumunda ilk ihtilaf iki ana konuda çıkmıştır. Bunlar itikadi ve fıkhi konulardadır. İtikadi noktalardaki ihtilaf âlimler nezdinde kabul görmez çünkü Allah’ın varlığı ve birliği konusunda ki aykırı dünceler insanı dinden çıkarabilir. Fıkhi ihtilaf ise müsamaha ile karşılanmış ve ihtilafın dini yaşamayı kolaylaştırdığı vurgulanmıştır. Burada ihtilaf ve hilaf kavramları üzerinde durmak gerekirse; ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını hilaf ise her ikisinin de farklı olasını ifade eder.”Ümmetimin ihtilafı rahmettir.”hadisi bu şekilde algılanmalıdr.İhilaf müsbet bir meseledir ki buna en büyük Hz.Peygamberin Kur’an ve Sünnette cevabını bulamadıkları meselelerde sahabeye verdiği içtihad iznidir ki sahabe sahabenin Peygamber döneminde de ihtilafa düştüğü olmuştur.Daha sonra ilimlerde ki yelpaze genişledikçe, ilmi derinlik arttıkça alimler arasında ki ihtilafa her bir ilimde rastlanmaktadır.Mesela tefsir ilminde Ferra, Zuhruf 36-39. ayetleri tefsir ederken ‘meşrigayn’ kelimesinde ki ihtilaflı görüşleri nakleder. Bir görüşe göre ‘meşrigayn ‘kelimesinin manası iki doğu arası kadar uzaklık, kışın güneşin doğduğu yerle yazın güneşin doğduğu yer kadar olan mesafedir. Bir diğer görüş ise (Ferra’nın da tercihi) hen doğu hem batıyı ifade eden mesafedir. Çünkü Güneşin doğması batmasından daha şöhretlidir. Bence bu ve tür ihtilaflarun olması tefsir ve diğer ilimler için bir zenginlik olarak değerlendirilmelidir. NURDAN ORÇİN 10070201
bir konuda birden farklı görüşlerin olmasına ihtilaf denir.hilafla eş anlamlı olarak kullanılsa da aralarında fark vardır ihtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olması,hilaf ise her ikisininde ayrı olmasıdır.literatürde iki farkli ihtilaftan bahsedilir.birincisi iki kişiden birinin görüşünün diğerininkine aksi oması yani görüşsel ihtilaf. ikincisi ise iki şeyden birinin diğerinin yerini tutmasının imkansızlığı yani cinsler ihtilafıdır.kuran ve hadislerde ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmış,daima birlik olmak tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir.islam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkıh hükümleri baz alınarak değerlendirilmiş inanç konularında da birinin haklı diğerinin hatalı olduğu ifade edilmektedir.fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın mukabil bir kavram olarak kullanılmakta.islam tarihinde ilk ihtilaf halife seçiminde yaşanmıştır. fikir alışverişi ihtilafdoğrunun bulunmasında önemlidir.
YanıtlaSilREYYAN TAŞKAYA 10070229
SilİHTİLAF
YanıtlaSilMaksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasına denir Hilaf ise her ikisinin de ayrı olmasını ifade eder. Hilaf delile dayanmayan aykırı görüştür , delile dayanan ise ihtilaftır.görüşler ihtilafı ve cinsler ihtilafı vardır.
İhtilaf genelde inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere 2 ayrı alan için değerlendirilmiştir. Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifakın zıddı bir kavram olarak kullanılmıştır. Kuran ve sünnetin temel ilkelerinde birleşen ilim adamlarının “müctehedün fih” denilen ictihada açık konularda çeşitli sebeplerle ayrı görüşler benimsemesini ifade eder.
Ashab peygamber döneminde bile ictihadi hükümlere ihtilaf eder ancak Hz.Peygambere müracaat ederek ihtilaflarını hallederlerdi. İslami ilimler teşekkül ettikten sonra fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür.bir müctehid muhalifinin neye dayanarak görüş ileri sürdüğünü ve terkettiği görüşü niçin terkettiğini anlamak için gayret sarfetmeli ve insaflı olmalıdırki kendi kabullendiği görüşün benimsemediği görüşten üstünlüğünü anlayabilsin. Ehli kıble ise dinde ihtilafın olmadığını savunmuştur.ihtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kuranda müteşabih, müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. Ayrıca aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasiteleri ile ihtilafa düşmeleri normaldir.
ZEYNEP KERTİŞ 10070163 1/B
İhtilaf
YanıtlaSilGenel olarak bir konuda farklı görüşlerin ortaya çıkmasına denir. Terim olarak ise söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmaktır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ise ihtilaf denir. Delilsiz ihtilaf söz konusu değildir. Ümmetimin ihtilafı rahmettir hadisi aslında ilimler, sanatlar gibi çeşitli bilim dallarıyla ilgilenmesidir. Bu hadisi genelde yanlış yorumlamışlardır. Olumsuz manalarda kullanılmış birlik beraberlik yok sayılmıştır. Tabi peygamber vefatından sonra fıkhi alanda birçok ayrılıklar çıkmıştır. Çünkü sahabe ne zaman ihtilafa düşse peygambere danışırdı. Onun vefatıyla herkes kendi doğrusunu yaşamaya başladı. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre kuranda bulunan müteşabih, müşterek, mecazi lafızlar varlığı insanların ihtilafı için ayrı bir zemindir. Çünkü herkesin farklı yorum gücü vardır. Hz. Peygamber sahabeye içtihat izni vermiştir ve bununla beraber ihtilaf da kapıyı aralamıştır. Hatta denilmiştir ki içtihatta isabet edenin iki isabet edemeyenin de tek sevap alması aynı kapıdadır. Ancak dinin fürû meselelerine ihtilaf açıktır. Akaid ve genel ilkelerde ihtilaf hoş karşılanmazken fıkhi konularda bu biraz daha serbesttir. Fıkhi konuların ihtilafının bazı sebepleri olarak: usul faklılığı, usulün meselelere tatbikinin farkı, hadisin müçtehide ulaşıp ulaşmaması, içtihada dayalı hükümlerin zaman ve yer değişiminden dolayı içtihatların değişimi gibi sebepler sayılabilir. Genel olarak ihtilafı rahmettir çünkü islamda çeşitlilik iyi bir şeydir. Sanat konusunda olsun ilim konusunda olsun fen konusunda olsun ancak bazıları da ihtilafı farklı anlayarak tehdit olarak görmüş ve çözüm olarak çeşitli usuller teklif etmiştir. İhtilaf kavramına ilişkin birçok eser kaleme alınmıştır.
fatıma zehra gönüldenk
10070122
ilahiyat 1-b
İHTİLAF
YanıtlaSilSözlükte, geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek anlamındaki half kökünden türemiştir.
Masdar ve isim olarak ,bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi ,gidip gelmek,ayrı görüşe sahip olmak,çekişmek,karşı gelmek,eşit olmamak,görüş ayrılığı,anlaşmazlık gibi manalara gelir.
Terim olarak ihtilaf,söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.
İhtilaf,farklı bir görüşe sahip olma,farklı görüşlerden birini benimseme anlamı taşımasına mukabil;hilaf ise diğer görüşlere karşı bir tavır alışı ifade eder.
İhtilaf, maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını;hilaf ise,her ikisinin de ayrı olmasını ifade eder.
İnsanların doğuştan getirdikleri tabii farklılıklar,ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları,siyasi muhalefet ve anlaşmazlıklar gibi delillerin karşıtlığı bu konulardan bazılarıdır.
Yaratılıştan olması bakımından tabii ihtilaf diye de adlandırılabilecek olan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır.
İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafın meşruiyeti inanç konuları ve fıkhi hükümler olmak üzere temelde iki farklı alan göz önüne alınarak değerlendirilmiş,inanç konularında taraflardan sadece birinin haklı,diğerinin hatalı olduğu ifade edilmekle birlikte genellikle iki ayrı kategori ortaya konmuştur.
MÜBERRA TAŞKAN 1-B 10070228
İHTİLAF MADDESİ
YanıtlaSilSözlükte biri diğerinin yerine geçmek ve geride kalmak anlamındaki harf kökünden türeyen ihtilaf, mastar ve isim olarak bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi, gidip gelmek gibi anlamlara gelir. Terim olarak söz ve davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir. İhtilaf ve hilaf terimleri birbirinin yerine benzer bir şekilde kullanılmıştır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ise ihtilaf ednilmiştir. İslami literatürde ihtilaf terimi altında bir çok konuya temas edilmiştir. İnanın doğuştan getirdiği tabi farklılıklar, ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları, siyasi muhalefet gibi konular.
Kur-anda ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamında kullanılmış, daima birlik olmak, tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. İhtilaf dini konularda inanç konuları ve fıkhi konular temelde iki farklı olanı göz önünde bulundurulanı ele almıştır. İnanç konularında sadece birinin haklı, diğerinin hatalı olduğu ifade edilir. Bazı konularda ihtilaf bitad sayılmıştır. (Allah’ın sıfatları Kaza ve Kader gibi)
İslam dünyada ortaya çıkan ilk ihtilafın Sekife günü halife seçiminde yaşanan bazı uygulamaları sebebiyle Hz. osmanın hilafetinin son günlerinde ortaya çıkan Resulullahın vefat edip etmediği ve ardından nereye defnedildiği konusu ve ya Hz.Peygamberin Ölüm döşeğinde iken tavsiyeleri için kağıt kalem istemesi ve Hz.ömerin hastalığının etkisiyle bu istekte bulunduğunu söylemesi üzerine yanşan ihtilaftır.
Hz.Peygamber döneminde sorular kendisine sorulup çözülüyordu. Peygamber Efendimizin Vefatından sonra ise herkes kendi görüşünü benimsemiştir. İslami ilimlerin teşekkür etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkhi ilminin bir gereği olarak görülmüştür. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur-an da Müteşabi, Müşterek ve mecazil lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. Fıkhi konularda ihtilafın sebepleri; usul farklılığı, usulun meselelere tatbikinde farklılık, Hadisin ulaşıp ulaşmaması, ictihada dayalı hüküm verilmemiş konularda şartların değişmesi sebebiyle.
Genel Müslüman kitlesi ihtilafta rahmet görmüştür. İçtihadda isabet edene iki sevap, hata edenede bir sevap verilmesi.
İhtilafların İslam toplumu için ciddi tehlike olarak gören alimlerimiz, siyasetçilerimiz bulunmaktadır ve bunun için bazı usuller teklif etmişlerdir. Hicaz ve ırak ekolleri hatta aynı ekolun mensupları arasında pek çok fıkhi ayrılıkların bulunduğu bilinmektedir. Yakın dönemde Sünni-şii yakınlaşmasını sağlamak için suni ülemadan Muhammed abduh, öğrencisi reşit rıza, Mustafa es-sıbai ve musa carullah; şii dünyasından Muhammed el-halisi, şerefeddin-i amili, seyyid ahmed-i kesrevi gibi alimler bazı çağrışmalar yapmışlardır. Klasik ve çağdaş eserler bu konuda ele alınmıştır
ERHAN KELEŞ/10070161 1/B
İHTİLAF
YanıtlaSilSözlük anlamı itibariyle geride kalmak, gidip gelmek, karşı gelmek manalarına gelmektedir.
Terim manasına gelince birinin takip ettiği yoldan başka bir yolu takip etme anlamını ifade etmektedir.
İhtilaf kelimesi ayetlerde ve hadislerde olumsuz manada görülmüştür.
Aykırı görüş sayılan ihtilaf, peygamber efendimiz zamanında ona karşı ihtilafta bulunanlar Kur’an’da kınanmıştır.
Ama objektif bakıldığında her insan ister istemez ihtilafta bulunmaktadır. Çünkü herkesin kendine göre anlama dünyası vardır.
Peygamberimizden sonra bu fikir ayrılıkları artmış hatta çok bir zaman geçmeden mezhepler ortaya çıkmıştır.
Her ne kadar ihtilafa karşı görüşte olan alimlerimiz bulunsa da peygamberimiz zamanın da ki içtihat ihtilafın temelini oluşturmaktadır. Ayrıca ihtilafı kabul etmeyen alimlerde bir ihtilafta bulunmuşlardır.:)
İhtilafın en temeli insanların yaratılışında ki zihnin farklı işlemesidir.
Doğru kullanıldığın da bu İslamı zenginleştirir ve olumlu yönden etkiler.
Peygamberimiz de ihtilafı destekliyerek Müslümanın ihtilafı rahmettir buyurmuştur.
Yasemin köse no:10070186
YASEMİN DEMİR 10070156 1 B
YanıtlaSilİHTİLAF
BİR MESELEDE AYRI AYRI GÖRÜŞLERİN ORTAYA ÇIKMASI ANLAMINDA TERİM.
SÖZLÜKTE GERİDE KALMAK VE BİİRİ DİGERİNİN YERİNE GEÇMEK ANLAMINDAKİ HALF KÖKÜNDEN İHTİLAF MASDAR VE İSİM OLARAK BİR ŞEYİN DİGER BİR ŞEYİN PEŞİNDEN GELMESİ GİDİP GELMEK AYRI GÖRÜŞE SAHİP OLMAK ÇEKİŞMEK KARŞI GELMEK EŞİT OLMAMAK GÖRÜŞ AYRILIĞI ANLAŞMAZLIK GİBİ MANALARA GELİR.
TERİM OLARAK İHTİLAF SÖZ VEYA DAVRABIŞTA BİRİNİN TUTTUGU YOLDAN BAŞKA BİR YOL TUTMAK DEMEKTİR.
İHTİLAFIN DAHA ÇOK FARKLI BİR GÖRÜŞE SAHİP OLMA FARKLI GÖRÜŞLERDEN BİRİNİ BENİMSEME ANLAMI TAŞIMASINA MUKABİL HİLAFIN DİGER GÖRÜŞLERE KARŞI BİR TAVIR ALIŞI İFADE ETTİĞİ SÖYLENEBİLİR.
İHTİLAF
YanıtlaSilİhtilaf;maksat aynı olmakla birlikte yöntem farklılığını ; hilaf ise maksadın da yöntemin de farklı olmasını ifade eder. İhtilaf kesbi ve gayri kesbi olmak üzere ikiye ayrılır. Kesbi ihtilaf iki hasmın görüşünün farklı olmasını ; gayri kesbi ihtilaf ise iki şeyden birinin diğerinin yerini tutmasının imkansızlığıdır. İhtilafın meşruiyeti İslam alimleri tarafından asırlardır tartışılagelmiştir. İslam’da akaid ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmaz ve fakat fıkhi konulardaki ihtilaflar müsamaha ile karşılanabilir. Fıkhi konulardaki ihtilafların bazı sebepleri ; usul farklılığı, usulün meselelere tatbikindeki farklılık, hadisin ulaşıp ulaşmaması, ictihada dayalı hüküm verilmiş bir konuda zamanlaşartların değişmesi vb gibi konulardır.
Beyza Betül GÖKTAŞ / 1-B 10070119
İhtilaf
YanıtlaSilSözlük anlamı olarak ; geride kalmak ve biri diğerinin yerine geçmek anlamına gelir.İsim olarak ise ; bir şeyin diğer bir şeyin peşinden gelmesi , gidip gelmek … anlamlarına gelir. Terim olarak ise ; söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak anlamına gelir. İhtilaf;maksat aynı olmakla birlikte yöntem farklılığını ; hilaf ise maksadın da yöntemin de farklı olmasını ifade eder. Fıkhi konulardaki ihtilafların sebepleri ;
usul farklılığı,
usulün meselelere tatbikindeki farklılık,
hadisin ulaşıp ulaşmaması,
ictihada dayalı hüküm verilmiş bir konuda zamanla şartların değişmesidir.
Talip SERT 1-B 10070217
İhtilaf
YanıtlaSilBir meselede ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamına gelir.Terim olarak ise,her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olması demektir.Kur'an'da ve hadiste ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde itilaftan kaçınılması emredilmiştir.İslam düşüncesinde ihtilafın meşruiyeti inanç koularında ve fıkhi konularda idi.İnanç konularında taraflardan sadece biri haklıdır.Burada Allah tealanın birliğine,kudretine zeval getirecek bir görüş kabul edilemez.İslam tarihinde ihtilaflar halifelik seçimlerinde başlıyor.Hz.Osman'ın şehid edilmesine kadar varan bu görüş ihtilafları İslam'ın yasakladığı ihtilafdır.İtilafdan rahmet hayır işlerde yarışmadaki çeşitlilik ve gayret ile olabilir.
M.Yusuf Mahitapoğlu/Hazırlıklı İlahiyat 1-B 10070192
İHTİLAF:
YanıtlaSilSözlükte geride kalmak, biri diğerinin yerine geçmek, çekişmek, karşı gelmek, görüş ayrılığı manalarına gelir. Terim olarak ihtilaf söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir. İhtilaf maksat aynı olmakla birlikte yöntemin farklı olmasını hilaf ise her ikisinin de ayrı olmasını ifade eder. Literatürde kesbi ve gayri kesbi (tabii) olmak üzere iki farklı ihtilaftan söz edilir. Gayri kesbi ihtilaf diye adlandırılan cinsler ihtilafı varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır.
Kur’an’da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış daima birlik olmak tefrika ve ihtilaftan kaçınmak emredilmiştir. Peygamberin açıklamalarında sonra hala ihtilaflarını sürdürenler ise birçok ayette kınanmıştır. Fıkıh ilminde ihtilaf icma ve ittifak mukabili bir kavram olarak kullanılmaktadır. İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilafın sakife günü halife seçiminde bazı uygulamaları sebebiyle Hz.Osman’ın ve Hz. Ömer’in sözlerinden dolayı çıktığı söylenir.
Ashab resulullah döneminde bile ictihadi hükümlerde ihtilaf eder. Ancak Hz. Peygamber’e müracaatla ihtilaflarını hallederlerdi. Resuli Ekrem’in vefatından sonra bir ara bulucu kalmadığı için artık herkes kendi görüşünde devam etmiştir. Sahabe farklı İctihadları tenkid etmekle birlikte muhaliflerine karşı geniş bir tahammül ve hoşgörü sahibiydi. İstişare kararlarına da ayrı bir önem vermekteydi. İslami ilimlerin teşekkül etmeye başlamasıyla fıkhi ihtilafların bilinmesi fıkıh ilminin bir gereği olarak görülmüştür. İhtilafın meşruiyetini savunanlara göre Kur’an’da müteşabih müşterek ve mecazi lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır. İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı. İctihadda isabet eden kimsenin iki, hata edenin bir sevap kazanacağını ifade eden hadis de bunun delilidir. İslam’da itikat konularında ve genel ilkelerde ihtilaf doğru karşılanmazken fıkhi konularda müctehidler arasında çıkan görüş ayrılıklarına müsamaha gösterilmiştir. Bu İslam aleminde geniş kabul görmüştür. Osmanlı devrinde ise bazı istisnai konular dışında Hanefi mezhebine göre hüküm veriliyordu. Farklı mezheplerden Müslümanların yaşadığı bölgelerde mezhep alimleri arasından biri hakem tayin edilerek hüküm veriliyordu.
Bu yorum yazar tarafından silindi.
YanıtlaSilİHTİLAF
YanıtlaSilSözlük anlamı: Ayrı görüşe sahip olma, görüş ayrılığı, anlaşmazlık gibi manalara gelir. Terim olarak: Söz veya davranışta başkasının tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak. Hilaf ihtilafla aynı kökten gelir. İhtilafla hilaf arasında ince bir fark vardır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf, delile dayanana ihtilaf denmiştir. İhtilaf ‘görüşler ihtilafı’ ve ‘cinsler ihtilafı’ olmak üzere ikiye ayrılır. Yaratılıştan olması bakımından ‘tabii ihtilaf’ varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Bu tür ihtilafın dünya ve ahiret nizamının esasını teşkil ettiğini belirten bazı alimlere göre ‘ümmetimin ihtilafı rahmettir’ hadisi ümmetin fertlerinin ilimler ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olmasını ifade eder. Tabii ihtilafla fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıkları kastedilir. Fıkhi mezheplerin kendi içlerindeki görüş ayrılıkları da bu kapsamda değerlendirilmelidir.İslamda ilk olarak ihtilaf iki ana konuda çıkmıştır. Bunlar inanç ve fıkhi konulardır. İnanç konusunda ihtilaf alimler tafından hiçbir şekilde kabul edilmemiştir. Fıkıh konusunda ihtilaf çoğu alim tarafından kabul edilmiştir.Kur'an ve hadiste ihtilaf hep olumsuz anlamdadır. Ve bundan sakınılması gerektiği ifade edilmekte.
Ümmügülsüm Gümüş 10070127 1-B
GÜLŞAH KALEÖZÜ / 10070137
YanıtlaSilİhtilaf sözlükte; karşı gelmek, eşit olmamak, görüş ayrılığı, anlaşmazlık anlamlarına gelmektedir. Terim olarak ise söz veya davranışta ise birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak, her kişinin kendi başına bir görüşe sahip olmasıdır.
İhtilaf ile hilaf arasındaki fark;
İhtilaf; Daha çok farklı görüşlerden birini benimseme ve amaç aynı yöntem farklıdır.
Hilaf; Diğer görüşlere karşı bir tavır alma ve amaç ve yöntemin ayrı olmasıdır.
İhtilaf ikiye ayrılır:
1-Kesbi ihtilaf; Fertler ve gruplar arasındaki görüş ayrılıklarını kasteder.
2-Gayri Kesbi İhtilaf; Cinsler ihtilafı, varlıkların zatlarına ilişkin farklılıklardır. Bu tür ihtilaf dünya ve ahiret zamanının esasını teşkil eder.
İHTİLAF
YanıtlaSilBir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkması anlamında terim.
İnsanların doğuştan getirdiği tabi farklılıklar ilmi ve felsefi görüş ayrılıkları siyasi muhalefetle anlaşmazlıklar ihtilaful hadis terkibinde olduğu gibi delillerin karşıtlığı bu konulardan bazılarıdır.
Fıkhı konularda ihtilafların sebeblerinden bazıları şunlardır.
Usul farklılığı Usulun meseleri tatbikindeki farklılık Hadisin ulaşıp ulaşamaması İçtihada dayalı hükümlerin verilmiş olduğu konularda zamanla şartların değişmesi sebebiyle mü eten id ferin içtihadlarında değişiklik olması.
RABİA KOÇAK İLAHİYAT 1 B
İHTİLAF
YanıtlaSilTerim olarak ihtilaf söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yol tutmak demektir.İhtilaf farklı bir görüşe sahip olma , farklı görüşlerden birini benimseme anlamı taşır .Hilaf kelimesi ise diğer görüşlere karşı tavır alma anlamı taşır.İhtilafta maksat aynıdır sadece yöntem farklıdır hilafta ise her ikisi de ayrıdır. Delile dayanmayan aykırı görüşe hilaf , delile dayanan ayrı görüşe de ihtilaf denilmiştir. İhtilaf inanç ve fıkhi konular olmak üzere iki başlıkta değerlendirilmiştir.İnanç konusunda ihtilafın olması bidat olarak değerlendirilmiş.Fıkhi konulardaki ihtilaflar ise farklı düşüncelerin çakışmasıyla zengin bir ortam oluştuğundan ve ortaya doğrular çıktığından bir sorun değil zenginlik olarak düşünülmüştür.Fıkhi konularda usul farklılığı, usulün mesellere tatbikteki farklılığı, hadisin ulaşıp ulaşmaması ve içtihada dayalı hüküm verilen konularda zamanla şartların değişmesi gibi konularda ihtilaf yaşanmıştır.Ayet ve hadislerde kullanımına baktığımızda ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmıştır . İslam tarihinde ortaya çıkan ilk ihtilaf sakife günü halife seçiminde yaşanmış.Şahıslar arasındaki fıkhi ihtilaflar ise başlangıçtan beri vardır. Ashab Resulullah döneminde bile içtihadi hükümlerde ihtilaf etmişler fakat bu ihtilaflarını efendimize müracaatla halletmişlerdir .Efendimizin vefatından sonra ise artık herkes kendi görüşünde devam etmiştir. Ortaya çıkan yeni meselelerde her biri diğerinin muhalafetini caiz görmüş ve engellemeye çalışmamıştır bütün özel hükümlerde icma olmasını beklememişlerdir.
İHTİLAF
YanıtlaSil•İhtilaf, bir meselede ayrı ayrı görüşlerin ortaya çıkmasıdır.
•Kuran da ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmıştır.
•İslam düşüncesinde dini konulardaki ihtilafların meşruiyeti iki farklı anlamda değerlendirilmiştir.
•Allah’ın varlığı ve birliği konusundaki ihtilafların insanları İslam dışına çıkaracağında ittifak varken Allah’ın sıfatları ve iradesi, kaza ve kader konularındaki aykırı yaklaşımlar bidat olarak değerlendirilmiştir.
•Fıkıh ilminde ihtilaf ise ehil kişilerin ihtilafa açık konularda muhtelif sebeplerle ayrı kanaatler benimsemesini ifade eder.
•İslami ilimlerin ortaya çıkmasıyla ihtilafların fıkıh ilminin bir gereği olduğunu görüyoruz. Nitekim Kuran da aklı kullanma ve düşünme emredilmiş olup insanların farklı kapasitelere sahip bulunmaları sebebiyle ihtilafa düşmeleri kaçınılmazdır.
•Ashap Peygamberimiz döneminde bile ictihâdi hükümlerde ihtilaf etmiş ancak Peygamberimize müracaatla ihtilaflarını halletmişlerdir.
.Kuran da müteşâbih müşterek ve mecâzî lafızların varlığı insanların ihtilafına zemin hazırlamıştır.
•İhtilaf gayri meşru olsaydı bu tür ifadeler yerine daha açıkları kullanılırdı.
•Nitekim Hz. Peygamberin vefatından sonra da ashap ihtilafta kalmış herkes kendi görüşünü devam ettirmiştir.
•Sahabeler farklı ictihatları tenkit etmekle birlikte muhaliflerine karşı geniş bir tahammül ve hoşgörü sahibi olmuşlardır.
İHTİLAF
YanıtlaSilİhtilaf isim olarak bir şsyin bir şeyin peşinden gelmesi,gidip gelmek ayrı görüşe sahip olmak ,çekişmek ,karşı gelmek ,görüş ayrılığı,anlaşmazlık gibi manalara gelir.Kuranda ve hadislerde ihtilaf kelimesi mutlak olarak zikredildiğinde olumsuz anlamda kullanılmış daima birlik olmak tefrika ve ayrılıktan kaçınmak emredilmiştir.Bir çok ayette ihtilafa düşen insanlar için Peygamberlerin gönderildiği ifade edilmiştir.Peygamberin açıklamalarından sonra hala ihtilaflarını sürdürenler ise bir çok ayette kınanmış ve nihai hükmün ahirette bizzat Allah tarafından verileceği belirtilmiştir.NESİBE SARIGÜL İLAHİYAT 1-B 10070209
İHTİLAF
YanıtlaSilBir mesele hakkında farklı görüşlerin olmasına denir. Sözlük anlamı ‘ ayrı görüşlere sahip olmak, çekişmek, karşı gelmek’ manaları vardır. Terim anlamı ise ‘ söz veya davranışta birinin tuttuğu yoldan başka bir yolu tercih etmek’ tir. İhtilafla hilaf kelimeleri her ne kadar aynı kelimeler gibi kullanılsa da aslında aralarında ince bir fark vardır. İhtilaf farklı görüşlere sahip olma anlamına gelirken; hilaf diğer farklı görüşlere karşı bir tavır alış anlamına gelmektedir. Yani ihtilaf ortak paydada farklı paylara sahip olmak; hilaf ise her ikisinin de farklı olması durumudur. Literatürde iki farklı ihtilaf kavramı vardır. Bunlara el-Asakiri ve ibn Akil ‘görüşler ihtilafı’ ve ‘cinsler ihtilafı’ demektedirler. Görüşler ihtilafı: isminden de anlaşılacağı gibi birinin görüşünün diğerinin görüşüne uymama hali. Cinsler ihtilafı: kıyaslanan iki şeyin birbirlerinin yerini tutmaması. Hz. Peygamberin ‘ümmetimin ihtilafı rahmettir.’ Hadiste geçen ihtilafın ilim ve sanatlar konusunda farklı eğilimlere sahip olması şeklindedir. Kur an da ihtilaf kelimesi olumsuz anlamda kullanılmış daima ihtilaftan kaçınıp birlik olma yolunda gidilmesi istenmiştir. İslam tarihindeki bazı ihtilaflar şunlardır: sakife günü halife seçiminde yaşanan, Hz. Osman ın hilafetinin son dönemlerinde ortaya çıkan, Hz. Peygamberin vefat edip etmediği gibi. Hz. Peygamber döneminde bile ihtilaf ederler ancak Hz. Peygamberin görüşünde birleşirlerdi. O vefat ettikten sonra artık bir bütünleyici kalmadığı için herkes kendi görüşünde ilerlemiştir. Fakat bu ihtilaf halinde kimse kimseyi incitmez, hoşgörülü davranırlardı. İmam Şafii ye göre ihtilaf berekettir. Çünkü karşı tarafın ihtilaf etmesi halinde kendi yanlışlarını görebilir veya düşüncelerini daha da sağlamlaştırabilir. Yeter ki insaflı olsun ki kendi görüşünü diğerinden daha üstün olsun. Ahmet bin Hanbel de ihtilafın olumlu bir şey olduğu düşüncesindedir. Yine Hz. Peygamberde Kur an ve sünnette cevabını bulamadıkları konularda sahabeye verdiği ictihad izninin de ihtilafa sebep olacağını bilmektedir. İhtilafın tamamı kötü olsaydı şeriatın naslarda açıkça belirtilen anlamında ihtilafın da caiz olmaması gerekirdi. Nassta emsali caiz olan ictihadda da caizdir. Fıkhi konulardaki ihtilafın sebeplerinden bazıları şöyledir: 1. Usul farklılığı 2. Usulün meselelere tatbikinde farklılık 3. Hadisin ulaşıp ulaşmaması 4. İctihada dayalı hüküm verilmiş olan konularda zamanla şartların değişmesi kişilerin ictihadlarında değişiklik olması. Şimdi bunları kısaca açıklayalım: 1. Açıkça bir nass bulunmaması halinde re’y, kıyas gibi konularda müctehidler arasında tartışmalı olan delillerin hükme esas alınıp alınmaması ile ilgili temel anlayış farklılıkları. 2. Aynı usul benimsenmiş olsa bile karşılaşılan meselede bu usulün nasıl uygulanabileceğine ilişkin olarak ortaya çıkan ayrılıklardır. 3. Bir hadisin çok az kimse tarafından rivayet edilmesi durumunda o hadisin müctehide ulaşmaması ya da sahih olmayan yollardan ulaşması ya da birine ulaşıp birine ulaşmaması ya da her müctehidin kendine ulaşan hadise göre hüküm vermesi. 4. İctihada dayalı bir hüküm verilmiş konularda zamanla şartların değişmesiyle ictihadda da değişiklik olması. Özet itibariyle ihtilaf bir rahmet sayılmış. Hangi yoldan olursa olsun farketmez birini izlediğimiz sürece varış noktasının aynı olduğunu belirtmiştir. Memlüklüler döneminde her merkeze dört mezheb kadısı göndermiş; Osmanlı ise Şafilerin çok olduğu yerlerde o görüşün kadılarını, genelde halk Hanefi olduğu içinde Hanefi kadılar göndermiştir. Ömer bin Abdulaziz döneminde bir birlik sağlanmasını söyleyen bir alime halife Ömer bu durumu hoş karşıladığını belirmiştir. İbnu’l Mukaffa’a ise daha sistematik bir düşünceyle ortaya çıkmış ve devlet eliyle herkesi ortak paydada toplamayı öngörmüş fakat siyasi otoritenin görüşüne ters düştüğü için reddedilmiş. Harun Reşid zamanında bu farklı görüşlere çözüm olarak Başkadı Ebu Yusuf a vergi ve ceza hukuku konularına dair olarak kitabul harac ı yazdırdı. Yine Sünni, şii ayrılıkları içinde ortak noktalar aranmıştır.
Ayşegül Göktaş ilahiyat 1/B 10070118